Dosjet nga objekti i inteligjencës në Aleppo tregojnë shtrirjen e represionit të Asadit. Dega 322 ishte një nga qindra objektet që ndalonte dhe merrte në pyetje civilë dhe oficerë ushtarakë dhe rekrutonte vendasit për të monitoruar fqinjët e tyre.
storm•/Siri-Pasojat e Assadit – Në disa mënyra, lidhësit në bodrumin e degës së inteligjencës së përgjithshme të Aleppos parashtrojnë atë që ndodhi këtu në detaje të përpikta. Ata listojnë çdo viktimë dhe çdo krim të supozuar. Por ata nuk e kapin frikën; ata nuk e përmendin torturën, apo erën.
Kishte ndërtesa si kjo në çdo qytet sirian: shtylla të një shteti sigurie aq të përhapur sa nuk ishte e pazakontë që njerëzit të vinin re se edhe muret kishin veshë. Shumë kohë përpara se të burgosurit të arrinin në burgjet famëkeqe të vendit, ata u vëzhguan dhe u morën në pyetje në lagjet e tyre. Mbijetesa e dinastisë Asad varej nga ajo dhe për pesë dekada, sistemi funksionoi.
Familja në pushtet është zhdukur tani, pasi ka ikur nga një avancim i rebelëve sirianë në kryeqytet javën e kaluar, por dosjet brenda Degës 322 të Aleppos ofrojnë një paraqitje të shkurtër të abuzimeve që ata kanë porositur. Dosjet në letër që datojnë që nga muajt më të hershëm të kryengritjes së vitit 2011 kundër presidentit sirian, Bashar al-Assad, plotësojnë boshllëqet se si regjimi u kundërpërgjigj. Dega 322 ishte një nga qindra që arrestuan dhe morën në pyetje civilë dhe oficerë ushtarakë dhe rekrutuan informatorë për të monitoruar fqinjët e tyre, tregojnë dokumentet.
Ndërsa konflikti vazhdonte, forcat e sigurisë bashkëpunuan në linjat e frontit në ndryshim të luftës, duke marrë në pyetje shtetasit sirianë të cilët ishin arrestuar fillimisht nga forcat e udhëhequra nga kurdët ndërsa përpiqeshin të kontrabandoheshin nga territori qeveritar, sipas një dosjeje të çështjes nga dhjetori 2021.
Të paktën gjysmë milioni njerëz u vranë dhe rreth 100,000 njerëz u zhdukën gjatë luftës civile 13-vjeçare të Sirisë, dhe degët si 322 ndiznin motorin e vrasjes. Kur gazetarët e Washington Post vizituan ndërtesën të Premten, qelitë ishin të përhumbura – të kalbura, të ftohta dhe të zeza. Minjtë vrapuan mbi tumat e batanijeve gri të lëna nga të burgosurit që u larguan kur erdhën kryengritësit. Dyert e qelive mbanin gravurë që shënonin ditët që njerëzit kaluan atje. Njëri thjesht lexon: “Nuk mundem”.
Hetuesit e Kombeve të Bashkuara për krimet e luftës thanë këtë muaj se regjimi i Asadit përdori të gjithë sistemin e paraburgimit si armë , duke arritur në përfundimin në muajt e parë të kryengritjes së 2011 se koordinimi i dobët midis degëve të sigurisë po lejonte përhapjen e revolucionit të ri. Udhëzimet nga Byroja e Sigurisë Kombëtare të vendit iu shpërndanë degëve të inteligjencës në mbarë vendin, thanë Kombet e Bashkuara, duke i urdhëruar ata të “pastronin” çdo sektor gjeografik nga personat e kërkuar, përpara se të dërgonin shënimet e tyre të marrjes në pyetje “në të gjitha degët e sigurisë në mënyrë që ato të mund të përdoren në identifikimin dhe duke ndjekur seriozisht objektiva të reja.”
Dokumentet brenda Degës 322 tregojnë se kjo politikë nuk u ndal kurrë. Letrat shoqëruese në dosjet e rastit përfshijnë një listë të degëve të tjera të sigurisë në të cilat dokumentet do të kopjoheshin dhe dërgoheshin. Tavolinat pranë hyrjes ishin të mbushura me dokumente identiteti të njerëzve që dukej se ishin mbajtur atje – disa si kolateral për të nxjerrë rrëfimet nga njerëzit e tjerë, thanë avokatët e të paraburgosurve. Të paktën gjashtë nga pasaportat i përkisnin fëmijëve më të vegjël se 8 vjeç. Fotot e tjera shfaqnin vajza të reja të buzëqeshura.
Banorët ngadalësuan makinat e tyre ndërsa kalonin, duke treguar të emocionuar foton e Asadit që ishte shqyer nga portat e objektit ndërsa regjimi ra. Pa tabelën dhe portën e zezë jashtë, Dega 322 mund të ngatërrohet me një nga shtëpitë elegante familjare të lagjes. Por banorët kishin mësuar të tërhiqeshin prej tij, thanë ata. Ata shpejtonin hapin ndërsa kalonin, ose shikonin larg automjeteve që hynin ose dilnin. Luftëtarët rebelë islamikë që ruanin objektin tani thonë se një nga fqinjët kishte kërkuar të shihte objektin e braktisur, pasi kaloi disa ditë brenda tij për të guxuar të dilte në një ballkon me pamje.
“Ata arrestuan të varfërit dhe tronditën të pasurit,” tha Rafik Hakim, një pronar i shitësve të makinave, i cili po pinte kafe në trotuar me miqtë. Pas dekadash diktature, ata po i shmangeshin instinktivisht diskutimeve politike edhe tani, thanë ata, përpara se të kuptonin se nuk do të arrestoheshin për të diskutuar se kush mund të ishte pasardhësi i Asadit. “Regjimi na nguli frikë të gjithëve,” tha ai. “Një polic i vogël duhej të rritej në zemrën e çdo njeriu në Aleppo.”
Aty pranë, Mahmoud Ahmed Attar, 47 vjeç, një pronar dyqani lokal, i shikonte kalimtarët në heshtje. Kur u lirua pas dy javësh në Degën 322 në vitin 2019, rojet e burgut i kishin thënë që të mos fliste kurrë për atë që bënë, dhe ai nuk e kishte bërë.
Ai ishte gati tani.
“Miqtë e mi do të më pyesnin dhe unë do të thosha se asgjë nuk ndodhi,” tha ai. “Por nuk e harrova kurrë.” Forcat e sigurisë hynë në dyqanin e akullores së Attarit në fund të vitit 2019 pa paralajmërim, tha ai, dhe e detyruan atë me sy të lidhur në furgonin e tyre. Ai kaloi dy javë vetëm në një qeli të vogël, duke dëgjuar britmat e një burri që më vonë e kuptoi se ishte pronar i një biznesi fqinj. Oficerët po i pikonin acid baterie në kokë, i tha burri më vonë. E vetmja dritë që Attari pa në ato javë ishte nga një llambë që vezullonte në korridor ku hetuesit torturonin njerëzit, tha ai.
Brenda objektit, prangat ishin ende të varura nga një tub ku hetuesit varnin njerëzit, një taktikë e përdorur për të thyer kockat në supet dhe kyçet e të burgosurve. Regjimi kishte leksikun e tij të torturës, dhe kjo njihej si “shabeh”. Attar u torturua nga “dulab”, në të cilin hetuesit i detyruan të burgosurit të përkuleshin në bel dhe ta fusnin trupin e tyre përmes një gome makine, në mënyrë që të ishin të pambrojtur nga rrahjet që pasuan, tha ai.
Katër agjencitë kryesore të inteligjencës të Sirisë operonin degë rajonale, qytetesh dhe lokale dhe përdorën ligjin e emergjencës për të arrestuar banorët pa urdhër. Attar më në fund mësoi akuzat kundër tij pasi u transferua në kryeqytetin, Damask: Ai ishte një rast me 33 persona, të akuzuar për lidhje me një bombë me makinë tre vjet më parë. Kallëzuesja e tij femër më vonë tha se ajo ishte torturuar para se të ndante emrin e tij, siç kishin kërkuar oficerët. Ajo më në fund e akuzoi atë për ruajtjen e valutës së huaj – tashmë një akt i paligjshëm në Sirinë e Asadit – që ishte menduar për “terroristët”.
“Oficerët e ndërtuan këtë rast vetëm për t’u treguar eprorëve të tyre se po punonin,” tha ai.
I gjithë grupi u lirua pa akuza dy javë më vonë, tha Attar. Ai është i vështirë për t’u njohur në një fotografi të asaj dite – koka e rruar, sytë e çorientuar, sikur të mos ishte përdorur në dritën e ditës. Një oficer i kërkoi falje ndërsa po largohej. “Ai tha: ‘Ju e dini se ishte detyra jonë. Ne duhet të hetojmë të gjitha raportet.”
Attari nuk i foli kurrë fqinjit të tij për atë që kishin kaluar. Ai u tha miqve të tij që ta linin këtë temë kur ata kërkuan. “Nuk mund ta prekja, nuk mund ta shikoja,” tha ai. Ai bëri të pamundurën për të shmangur rrugën përtej degës.
Attari kishte folur në mënyrë të padurueshme teksa përshkruante vuajtjet e tij, por kur u pyet se si ndihej të shihte degën tani, ai filloi të qante.
“Kur rebelët arritën këtu, unë shkova atje në orën 16:00 dhe thjesht qëndrova aty,” tha ai. “E shikova. U gjunjëzova në tokë dhe u luta atje.”
Frika ishte zhdukur, tha ai. Ai shikoi portat e zeza dhe nuk ndjeu asgjë.
