Incidentet e supremacizmit të bardhë po rriten në gjithë SHBA-në.
Demonstratat e papritura që synojnë të përhapin frikë dhe ankth po ndodhin pothuajse çdo javë, thonë ekspertët që i ndjekin këto incidente.
Një grup neo-nazist shpërndau fletushka nëpër oborre dhe pragje dyersh në tri lagje të Waterloo, Iowa, pak para Ditës së Veteranëve. Fletushkat përmbanin një mesazh kërcënues me shkronja kapitale: “Ne jemi fqinjët tuaj! Ne jemi i panjohuri rastësor që ju hap derën!” shkruhej. “Ne jemi kudo.”
Rreth një javë më vonë, rreth një duzinë njerëzsh marshuan në një zonë të Columbus, Ohio, të njohur për art dhe kulturë, duke mbajtur flamuj nazistë dhe duke bërtitur me megafon fyerje racore kundër hebrenjve dhe njerëzve me ngjyrë. Një skenë e ngjashme u zhvillua në qendër të Nashville gjatë verës.
Shfaqjet e papritura të urrejtjes dhe të fuqisë së bardhë po ndodhin gjithnjë e më shpesh në Shtetet e Bashkuara, një trend që ekspertët e shohin si reagim ndaj ndryshimeve demografike, trazirave politike dhe faktorëve socialë. Që nga viti 2020, kanë ndodhur më shumë se 750 incidente të tilla, sipas Ligës Anti-Defamation (ADL), me mbi gjysmën e tyre që kanë ndodhur gjatë 18 muajve të fundit.
Ekspertët kombëtarë përshkruajnë një model të njohur: grupe të vogla burrash, kryesisht të maskuar, brohorasin dhe valëvisin flamuj me svastika ose simbole të supremacizmit të bardhë në publik, duke bërtitur fyerje racore ndaj të tjerëve si emigrantë, njerëz me ngjyrë, hebrenj dhe persona LGBTIQ. Ata shpalosin banderola fyese mbi autostrada ose vendosin fletushka raciste në komunitete. Demonstratat zakonisht regjistrohen në video dhe përhapen në mediat sociale për një audiencë të gjerë.
Qendra për Ekstremizëm e ADL-së regjistroi 282 ngjarje të organizuara ose të ndjekura nga supremacistët e bardhë në vitin 2023, një rritje prej 63% krahasuar me 173 ngjarjet e vitit 2022. Në vitin 2024, nga Dita e Përkujtimit deri në Ditën e Punës, ndodhën 64 aktivitete supremaciste të bardha në 25 shtete, sipas ADL-së. Këto përfshinin “netë lufte” dhe ngjarje në stilin e arteve marciale të përziera për të mbledhur mbështetës, rekrutuar anëtarë dhe mbledhur fonde.
Pothuajse çdo javë, grupe të vogla supremacistësh të bardhë dhe neo-nazistë mblidhen në qendra qytetesh, parqe publike ose në sheshet e gjykatave dhe shtëpive të shtetit anembanë vendit.
“Është bërë kaq e zakonshme,” tha Oren Segal, nënkryetar i Qendrës për Ekstremizëm. “Demonstratat e papritura, qoftë me 6, 12 apo 40 njerëz, synojnë të krijojnë frikë dhe ankth në një komunitet, dhe ato ndodhin pothuajse çdo javë.”
Në vitin 2023, për të dytin vit radhazi, qendra regjistroi një rekord të ri të incidenteve të propagandës supremaciste të bardhë — që përfshijnë shpërndarjen e fletushkave raciste, antisemitike dhe anti-LGBTIQ, banderola, grafiti dhe postera — me gjithsej 7,567 raste. Kjo shifër përfaqëson një rritje prej 12% krahasuar me 6,746 incidentet e vitit 2022.
Grupet e urrejtjes kanë një histori të gjatë në Shtetet e Bashkuara. Në vitet e fundit, grupe të vogla kanë bërë qëndrimet e tyre më të dukshme përmes demonstratave publike, tubimeve dhe marshimeve që amplifikohen nga mediat sociale.
Numri i grupeve të urrejtjes, sipas Qendrës për Ligjin e Varfërisë Jugore (SPLC), po rritet pas një periudhe rënieje gjatë kulmit të pandemisë. Shifra u rrit rreth 14% në vitin 2023 krahasuar me vitin e kaluar, përfshirë edhe disa ndarje nga organizata më të mëdha.
“Ajo që ndodhi në Ohio është një mikrokozmos i asaj që po ndodh në gjithë Shtetet e Bashkuara,” tha Jeff Tischauser, një analist kërkimor i lartë për SPLC, që ndjek grupet e urrejtjes. “Këto grupe neo-naziste dhe supremaciste të bardha janë të dëshpëruara për vëmendje.”
Zoti Segal tha se rritja e demonstratave të papritura mund t’i atribuohet grupeve më të vogla që vendosin të ndërmarrin veprime individuale në vend që të koordinohen me organizata më të mëdha. “Normalizimi i urrejtjes në diskursin tonë publik dhe politik krijon një mjedis që i ushqen këto grupe,” tha ai.
Tubimet e papritura mbahen për të krijuar klipe video për mediat sociale si një mjet rekrutimi, tha zoti Tischauser, por gjithashtu si një mënyrë për të pozicionuar veten edhe më djathtas se disa republikanë që kanë miratuar një agjendë të ashtuquajtur anti-“woke” të amplifikuar nga Presidenti i zgjedhur Donald J. Trump.
Për vite me radhë, kritikët kanë thënë se gjuha e zotit Trump, ndonjëherë raciste dhe sfiduese, ka inkurajuar dhe fuqizuar organizatat e ekstremit të djathtë. Zoti Trump i ka hedhur poshtë kritikat.
“Presidenti Trump ka mbështetjen e latinëve, votuesve me ngjyrë, punëtorëve të sindikatave, nënave që kanë humbur fëmijët e tyre, oficerëve të zbatimit të ligjit, agjentëve të patrullës kufitare dhe amerikanëve të të gjitha besimeve,” ka thënë Karoline Leavitt, zëdhënëse e fushatës së Trump dhe sekretarja e ardhshme e shtypit të Shtëpisë së Bardhë. “Presidenti Trump do të jetë president i të gjithë amerikanëve.”
Zoti Segal tha se marshimi në lagjen Short North të Columbus të shtunën e kaluar ishte vepër e një grupi të ri supremacist të bardhë me bazë në St. Louis.
Dy grupe, Patriot Front dhe Goyim Defense League, bënë paraqitje të përsëritura në Nashville gjatë verës. Një grup zbriti nga një kamion U-Haul duke mbajtur flamuj amerikanë të përmbysur. Një javë më vonë, grupi tjetër mbajti flamuj të zinj dhe të kuq me svastika përgjatë një rruge të njohur për baret dhe lokalet e Nashville. Ata gjithashtu prishën një mbledhje të Këshillit të Qytetit dhe, në një rast tjetër, i bërtitën një grupi djemsh të zinj të rinj në qendër të qytetit.
Të shokuar nga paraqitjet e njëpasnjëshme, këshilli që qeveris Nashville dhe qarkun përreth miratoi një seri ndryshimesh të rregulloreve më pas që synonin të ndihmonin agjencitë e zbatimit të ligjit të përballen me grupet pa shkelur mbrojtjet e Amendamentit të Parë.
Në Waterloo, fletushkat neo-naziste u shpërndanë nga një grup me bazë në Teksas që ADL e përshkroi si të vogël, por në rritje. ADL tha se grupi promovon “pikëpamje supremaciste të bardha ekstreme” dhe “unitet të bardhë.”
Fletushkat “ishin në qese plastike me gurë brenda, kështu që ne supozojmë se is
