Dy orë pas betimit, presidenti Donald Trump u ul në Sallën e Presidentit në Capitol Hill për të nënshkruar të parin nga gati 100 urdhra ekzekutivë të premtuar – një përpjekje historike dhe rraskapitëse që ai premtoi se do të niste “restaurimin e plotë të Amerikës dhe revolucionin e logjikës së shëndoshë”.
Por, nënshkrimet e tij, nxorën në pah një rund kundërshtimesh nga kundërshtarë, studiues dhe grupe të tjera që deklaruan se ai kishte tejkaluar kufijtë e fuqisë presidenciale. Ndër kritikët kishte edhe nga ata që ngritën padi përpara se të jepeshin firmat e tij, duke siguruar pothuajse që miratimi i tij nuk do të ishte fjala e fundit për veprimet ekzekutive të së hënës.
Përdorimi i urdhrave ekzekutivë nga Trump përfshiu një gamë të gjerë të jetës amerikane dhe politikave të SHBA-së, me secilin urdhër që synonte të tregonte se ai kishte filluar të përmbushte premtimet e tij elektorale. Ai shpalli një emergjencë imigrimi dhe tha se së shpejti do të dërgonte trupa në kufirin jugor. Ai nisi të shpërbëjë programet e diversitetit dhe përfshirjes në qeveri dhe kufizoi numrin e gjinive në dy (burrë dhe grua) që qeveria mund të njohë.
“Në gjithçka që bëjmë, administrata ime do të frymëzohet nga një ndjekje e fortë e ekselencës dhe suksesit të pandalshëm”, tha Trump gjatë fjalimit të tij inaugurues, përpara se të përshkruante urdhrat. “Nuk do ta harrojmë vendin tonë, nuk do ta harrojmë Kushtetutën tonë dhe nuk do ta harrojmë Zotin tonë”.
Urdhëra që mund të mbeten të bllokuar për vite
Urdhrat ekzekutivë përfshijnë disa çështje që studiuesit dhe ekspertët ligjorë thonë se mund të jenë jashtë kompetencave të presidentit dhe që mund të bllokohen në gjykata ose legjislatura për vite, përfshirë përpjekjen për të shfuqizuar të drejtën e shtetësisë me lindje, një e drejtë e garantuar në Kushtetutë dhe e përforcuar nga një vendim i Gjykatës së Lartë. Trump gjithashtu dëshiron të ndryshojë emrin e Gjirit të Meksikës në Gjirin e Amerikës. Për përpjekjet më të ndjeshme, administrata ka paraqitur pak kuadër ligjor për ato që me siguri do të jenë beteja të shkaktuara nga veprimet e Trump.
“Është një lloj fushate ‘goditje dhe tronditje’ me urdhra ekzekutivë”, tha Matthew Dallek, historian politik në Universitetin George Washington. “Qëllimi është të dërgojë një mesazh për kritikët e tij dhe, më e rëndësishmja, për votuesit dhe mbështetësit e tij, që ai është kthyer dhe do të përpiqet të përmbushë premtimet e tij elektorale në mënyrë agresive”.
Sfida ligjore të menjëhershme
Disa veprime të Trump u përballën me sfida të menjëhershme ligjore. Përpara se të largohej nga Capitol Hill, ku bëri betimin, tri padi ngritën çështje ligjore për emërimin e Elon Musk si drejtues të Departamentit Joqeveritar të Efikasitetit Qeveritar (DOGE). Grupi që ngriti padinë deklaroi se ky panel shkelte ligjet mbi transparencën për grupet këshillimore qeveritare. Ndërkohë, një koalicion prej 18 shtetesh paditi në Massachusetts, duke deklaruar se urdhri për shfuqizimin e shtetësisë me lindje shkelte të drejtat kushtetuese të mijëra fëmijëve.
Urdhrat e hershëm të Trump demonstrojnë qëllimin për të zgjeruar fuqinë ekzekutive, por gjithashtu kanë gjeneruar një debat mbi kushtetutshmërinë dhe efektivitetin e qasjes së tij.
