Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, tha se ai ishte administratori në detyrë i USAID-it, agjencisë për ndihma humanitare, e cila ishte vënë në shënjestër për mbyllje nga Elon Musk.
Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, tha të hënën se ai kishte marrë drejtimin si administrator në detyrë i Agjencisë Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), duke marrë kontrollin e një agjencie që ka funksionuar kryesisht në mënyrë të pavarur për më shumë se 60 vjet dhe duke nxitur shqetësime për ndihmën amerikane në botë.
Njoftimi i Rubio-s erdhi pas një jave ndryshimesh drastike në USAID, agjencia qeveritare kryesore për ndihmë humanitare dhe asistencë zhvillimore. Zyrtarë të lartë janë pezulluar, ndërsa qindra nëpunës civilë dhe kontraktorë janë përjashtuar nga sistemet e USAID-it pa paralajmërim.
Shumë nga këto shkurtime u kryen në mënyrë sekrete dhe pa njoftim, teksa përfaqësues të Elon Musk, i cili ishte caktuar nga Presidenti Trump për të udhëhequr një task forcë për uljen e shpenzimeve qeveritare, morën kontrollin e operacioneve të agjencisë, pavarësisht kundërshtimeve të punonjësve të ndihmës dhe demokratëve në Kongres.
Duke folur për gazetarët në El Salvador, Rubio tha se shumë nga programet e USAID-it ishin të vlefshme dhe do të vazhdonin nën mbikëqyrjen e Departamentit të Shtetit, duke premtuar se do t’ia delegonte operacionet e përditshme një personi të paemëruar.
Ai shtoi se ndryshimi organizativ u nxita nga ajo që ai e përshkroi si përpjekje të zyrtarëve të USAID-it për të fshehur detaje mbi punën e tyre dhe dështimi për të bashkëpunuar me pyetje të arsyeshme nga administrata Trump.
Rubio kritikoi punonjësit e USAID-it për “vendosjen se ata janë një organizatë bamirëse globale e ndarë nga interesi kombëtar apo taksapaguesit”. Ai shtoi: “Një nivel i tillë i mosbindjes e bën të pamundur kryerjen e një shqyrtimi serioz dhe të pjekur”.
Kritikat e Rubio-s ndaj USAID-it, agjencisë kryesore qeveritare për shpërndarjen e ndihmës humanitare të huaj dhe asistencës zhvillimore, ishin gjithsesi më të buta krahasuar me ato të Musk, i cili e ka akuzuar agjencinë si një “organizatë kriminale”. Të hënën herët në mëngjes ai tha se ai dhe Trump kishin vendosur ta shpërbënin atë.
“Po e mbyllim”, tha Musk gjatë një bisede të drejtpërdrejtë në platformën e tij sociale, X, duke shtuar më vonë në një postim se “kaluam fundjavën duke e ushqyer USAID-in në copëtuesin e drurit”.
Të dielën, Trump e quajti USAID-in “të drejtuar nga radikalë të çmendur” dhe premtoi t’i largonte ata.
Punonjësit e USAID-it u urdhëruan gjatë natës të mos paraqiteshin në punë të hënën, pasi selia e saj në Uashington, D.C., do të mbyllej, duke shtuar frikën se agjencia tashmë e paralizuar do të mbyllej përfundimisht.
Udhëzimi i pazakontë u dërgua me email rreth orës 12:45 të mëngjesit me orën lindore, pak pasi Musk bëri njoftimin e tij. Por jo të gjithë punonjësit mundën ta lexonin njoftimin, pasi shumë prej tyre tashmë ishin bllokuar nga llogaritë e tyre. Disa u informuan me mesazh telefonik që të mos shkonin në zyrë.
Qindra kontraktorë, të cilët përbëjnë shumicën e stafit në zyrat e fushës, humbën aksesin në email-et dhe sistemet zyrtare gjatë fundjavës, sipas pesë personave të njohur me ndryshimet. Të hënën në mëngjes, shumë punonjës të shërbimit civil gjithashtu zbuluan se nuk mund të hynin në llogaritë e tyre.
Lëvizjet drastike i kapën të papërgatitur shumë punonjës të USAID-it, disa prej të cilëve thanë në intervista se nuk e kishin pritur që agjencia e tyre do të shpërbëhej plotësisht, edhe pse Trump e kishte shprehur më parë neverinë e tij për ndihmën e huaj.
Të hënën, mbi 100 punonjës të USAID-it u mblodhën para ndërtesës “Ronald Reagan” në Uashington, ku ndodhet selia e agjencisë, për të protestuar kundër mbylljes. Shumë mbanin flamuj amerikanë dhe pankarta të shkruara me dorë me mbishkrime si “Demokracia vdiq në heshtje”. Ata u bashkuan nga një grup ligjvënësish demokratë, të cilët kritikuan ashpër mbylljen, duke fajësuar në veçanti Musk ndërsa nxitnin protestuesit.
“Nuk kemi një degë të katërt të qeverisë të quajtur Elon Musk,” tha përfaqësuesi Jamie Raskin, demokrat nga Marylandi, drejtuar protestuesve. Duke iu drejtuar Musk-ut, ai shtoi: “Ti nuk kontrollon paratë e popullit amerikan. Kongresi i Shteteve të Bashkuara e bën këtë.”
Demokratët e kanë dënuar mbylljen e USAID-it si një veprim të paligjshëm, sepse Kongresi e ka krijuar dhe vazhdon ta financojë agjencinë si një entitet të veçantë. Aktualisht, qeveria federale është e financuar deri më 14 mars.
“Çdo përpjekje për të bashkuar apo për të shkrirë USAID-in me Departamentin e Shtetit duhet dhe sipas ligjit duhet të shqyrtohet, diskutohet dhe miratohet nga Kongresi,” shkruan demokratët në Komisionin e Marrëdhënieve me Jashtë të Senatit në një letër të dielën drejtuar Rubio-s.
Senatorët vunë në dukje se nuk kishin marrë asnjë njoftim se task forca e Musk do të hynte në USAID, apo se ata po përpiqeshin të ndalonin operacionet.
Ndërkohë, jashtë vendit, kontraktorët e USAID-it u lanë në mëshirë të fatit, pasi ata në misione të huaja – përfshirë ata në zona lufte – nuk dinin nëse do të mbroheshin ende nga qeveria amerikane apo nëse udhëtimi i tyre për në SHBA do të miratohej dhe rimbursohej.
Punonjësit ishin veçanërisht të shqetësuar për ndikimin e këtyre masave në operacionet e USAID-it në Gaza, e cila është agjencia kryesore që siguron ndihmën humanitare amerikane për palestinezët.
Ndërkohë, task forca e Musk mori nën kontroll jo vetëm sistemet e TI-së, por edhe operacionet e sigurisë fizike dhe të akreditimit në USAID.
