Ish-presidenti amerikan Joe Biden i ka thënë BBC-së se presioni nga administrata Trump mbi Ukrainën për t’ia lëshuar territorin Rusisë është “paqësim i ditëve të sotme”.
Në një intervistë, të parën e tij që kur u largua nga Shtëpia e Bardhë, ai tha se Presidenti rus Vladimir Putin besonte se Ukraina ishte pjesë e Rusisë dhe “kushdo që mendon se do të ndalet” nëse ndonjë territor jepet si pjesë e një marrëveshjeje paqeje “është thjesht budalla”.
Biden, i cili foli ndërsa vendet aleate shënojnë 80-vjetorin e Ditës së Fitores në Evropë këtë javë, tha se ishte i shqetësuar për prishjen e marrëdhënieve SHBA-Evropë nën drejtimin e Presidentit Donald Trump, gjë që ai tha se “do të ndryshonte historinë moderne të botës”.
Në një intervistë të gjerë me programin Today të BBC Radio 4, Biden u sfidua për të kaluarën e tij në Ukrainë, si dhe për vendimin e tij për t’i dhënë fund kandidaturës së tij për rizgjedhje në vitin 2024 në fund të garës, pasi një performancë e dobët në debat ngjalli shqetësime mbi gjendjen e tij fizike dhe e zhyti Partinë Demokratike në krizë.
Biden u tërhoq më pak se katër muaj para zgjedhjeve të nëntorit, dhe kur u pyet nëse duhej të ishte larguar më herët dhe të linte më shumë kohë për të zgjedhur një zëvendësues, ai tha: “Nuk mendoj se do të kishte pasur rëndësi. Ne u larguam në një kohë kur kishim një kandidat të mirë”.
“Gjërat lëvizën aq shpejt sa e bënë të vështirë largimin. Dhe ishte një vendim i vështirë”, tha ai. “Mendoj se ishte vendimi i duhur. Mendoj se… ishte thjesht një vendim i vështirë”.
I pyetur në lidhje me trajtimin e administratës aktuale ndaj aleatëve të SHBA-së, ish-presidenti dënoi thirrjet e Trump që SHBA-të të rimarrin Kanalin e Panamasë, të përvetësojnë Groenlandën dhe ta bëjnë Kanadanë shtetin e 51-të.
“Çfarë dreqin po ndodh këtu? Cili president flet ndonjëherë kështu? Ne nuk jemi kështu”, tha ai. “Ne jemi për lirinë, demokracinë, mundësitë, jo për konfiskimin”.
Në lidhje me punën që po bën Trump, Joe Biden tha: “Cili president flet ndonjëherë kështu? Ne nuk jemi kështu”
Lidhur me Ukrainën, Biden u sfidua nëse ai i dha mbështetje të mjaftueshme Kievit për të siguruar që ata të mund të fitonin luftën në vend që thjesht t’i rezistonin pushtimit në shkallë të plotë të Rusisë.
Gjatë tri viteve të luftimeve, Shtëpia e Bardhë e tij ndryshoi qëndrimin e saj mbi përdorimin e armëve të furnizuara nga SHBA-ja dhe hoqi disa kufizime me kalimin e kohës.
“Ne u dhamë atyre gjithçka që u nevojitej për të siguruar pavarësinë e tyre dhe ishim të përgatitur të përgjigjeshim, më agresivisht, nëse Putini do të ndërmerrte përsëri veprime”, tha ai.
Biden u pyet gjithashtu në lidhje me komentet e administratës Trump që sugjeronin se Kievi duhet të heqë dorë nga një pjesë e territorit për të siguruar një marrëveshje paqeje që do t’i jepte fund luftimeve.
“Është një qetësim i ditëve të sotme”, tha Biden, një referencë për politikën e ish-kryeministrit britanik Neville Chamberlain, i cili në fund të viteve 1930 kërkoi të qetësonte kërkesat e Adolf Hitlerit në një përpjekje të dështuar për të shmangur një luftë katastrofike gjithëpërfshirëse në Evropë.
Ai shprehu gjithashtu shqetësim se “Evropa do të humbasë besimin në sigurinë e Amerikës dhe në udhëheqjen e Amerikës”.
Udhëheqësit e kontinentit, shtoi ai, po “pyesnin veten, çfarë të bëj tani?… A mund të mbështetem te Shtetet e Bashkuara? A do të jenë atje?”
Duke diskutuar për Putinin, Biden tha: “Thjesht nuk e kuptoj se si mendojnë njerëzit që nëse lejojmë një diktator, një bandit, të vendosë se do të marrë pjesë të konsiderueshme toke që nuk janë të tijat, kjo do ta kënaqë atë. Nuk e kuptoj plotësisht”.
Ai tha gjithashtu se kishte frikë se disa vende në aleancën e NATO-s që kufizohen me Rusinë mund të “thjesht thonë se duhet të bëjmë një marrëveshje” me Putinin nëse Ukraina përfundimisht heq dorë nga toka.
Trump ka rezistuar prej kohësh ndaj vazhdimit të nivelit të mbështetjes ushtarake amerikane që Biden i dha Ukrainës, duke argumentuar se qëllimi i tij përfundimtar është t’i japë fund gjakderdhjes. Ai më parë ka thënë se Zelensky e luajti Bidenin “si violinë”.
Tensionet midis Shtëpisë së Bardhë dhe udhëheqësit ukrainas shpërthyen në publik në shkurt, kur Trump dhe Vance e qortuan Zelenskyn dhe kërkuan që ai të tregonte më shumë mirënjohje për mbështetjen e SHBA-së prej vitesh gjatë një takimi të jashtëzakonshëm të transmetuar televiziv në Zyrën Ovale.
“E gjeta disi nën nivelin e Amerikës në mënyrën se si u zhvillua”, tha Biden për takimin.
Trump dhe zyrtarët e tij të lartë i kanë kritikuar vazhdimisht vendet evropiane për mos shpenzime të mjaftueshme për mbrojtjen e tyre dhe për mbështetje të tepruar në mbështetjen e SHBA-së.
SHBA-ja është me një farë diference donatori më i madh i vetëm për Ukrainën, por vendet evropiane së bashku kanë shpenzuar më shumë para, sipas Institutit Kiel, një organizatë kërkimore me seli në Gjermani që ndjek mbështetjen për Kievin.
“Nuk e kuptoj se si nuk arrijnë ta kuptojnë se forca qëndron te aleancat”, tha Biden të hënën për administratën Trump. “Ka përfitime… Na kursen para në përgjithësi.”
Kur u pyet për 100 ditët e para të Presidentit Trump në detyrë , të cilat kanë parë një vorbull veprimesh ekzekutive, si dhe shkurtime të gjera në madhësinë dhe shpenzimet e qeverisë federale, Biden përmendi rekordin e tij dhe u përpoq të bënte një kontrast të fortë midis kohës kur ai u largua nga detyra dhe tani.
“Ekonomia jonë po rritej. Po lëviznim në një drejtim ku tregu i aksioneve ishte shumë lart. Ishim në një situatë ku po zgjeronim ndikimin tonë në të gjithë botën në një mënyrë pozitive, duke rritur tregtinë”, tha ai për gjendjen e vendit kur u largua nga Shtëpia e Bardhë në janar.
Ndërkohë, Trump thotë se po nxit një rishikim të nevojshëm të marrëdhënieve të botës me SHBA-në, duke ribalancuar tregtinë, duke kontrolluar imigracionin e paligjshëm dhe duke e bërë qeverinë më efikase. Ai festoi 100-ditorin me një fjalim triumfues javën e kaluar. Çfarë mendon Biden për fillimin e Trump 2.0?
“Do ta lë historinë ta gjykojë këtë”, tha ai. “Nuk shoh asgjë që të ketë qenë triumfuese”.
