Negociatat midis Izraelit dhe Hamasit në Katar për një armëpushim të ri në Gaza dhe marrëveshje për lirimin e pengjeve janë në prag të dështimit, kanë deklaruar zyrtarëy palestinezë të njohur me detajet e diskutimeve.
Një zyrtar i lartë i tha BBC-së se Izraeli kishte “blerë kohë” gjatë vizitës së kryeministrit Benjamin Netanyahu në Uashington këtë javë dhe e kishte bllokuar qëllimisht procesin duke dërguar një delegacion në Doha pa autoritet të vërtetë për të marrë vendime mbi pikat kryesore të mosmarrëveshjes.
Ato përfshijnë tërheqjen e trupave izraelite dhe shpërndarjen e ndihmës humanitare.
Përpara se të largohej nga SHBA-të të enjten, Netanyahu kishte mbajtur një ton pozitiv, duke thënë se shpresonte të arrinte një marrëveshje “brenda pak ditësh”.
Ai tha se marrëveshja e propozuar do të shihte që Hamasi të lironte gjysmën e 20 pengjeve të gjallë që ende mban dhe pak më shumë se gjysmën e 30 pengjeve të vdekur gjatë një armëpushimi që do të zgjasë 60 ditë.
Që nga e diela e kaluar, negociatorët izraelitë dhe të Hamasit kanë marrë pjesë në tetë runde bisedimesh indirekte “të afërta” në ndërtesa të ndara në Doha.
Ato janë lehtësuar nga Kryeministri i Katarit, Sheikh Mohammed bin Abdul Rahman Al Thani dhe zyrtarë të lartë të inteligjencës egjiptiane, dhe ka marrë pjesë edhe i dërguari i SHBA-së, Brett McGurk.
Ndërmjetësit kanë përcjellë dhjetëra mesazhe verbale dhe të shkruara midis delegacionit të Hamasit dhe delegacionit izraelit, i cili ka përfshirë zyrtarë ushtarakë, të sigurisë dhe politikë.
Por të premten në mbrëmje, zyrtarët palestinezë të njohur me negociatat i thanë BBC-së se ato ishin në prag të dështimit, pasi të dyja palët janë thellësisht të ndara në disa çështje të diskutueshme.
Ata thanë se diskutimet më të fundit ishin përqendruar në dy nga këto çështje: mekanizmi për ofrimin e ndihmës humanitare në Gaza dhe shkalla e tërheqjes ushtarake izraelite.
Hamasi ka këmbëngulur që ndihma humanitare duhet të hyjë në Gaza dhe të shpërndahet nëpërmjet agjencive të Kombeve të Bashkuara dhe organizatave ndërkombëtare të ndihmës.
Izraeli, nga ana tjetër, po shtyn përpara shpërndarjen e ndihmave nëpërmjet mekanizmit kontrovers të mbështetur nga Izraeli dhe SHBA-të, të drejtuar nga Fondacioni Humanitar i Gazës (GHF).
Sipas ndërmjetësve të përfshirë në proces, ka pasur njëfarë progresi të kufizuar në tejkalimin e përçarjes mbi këtë çështje. Megjithatë, nuk është arritur asnjë marrëveshje formale.
Pika e dytë e madhe e mosmarrëveshjes është shtrirja e tërheqjes izraelite.
Gjatë rundit të pestë të bisedimeve, negociatorët izraelitë thuhet se u dorëzuan ndërmjetësve një mesazh me shkrim ku thuhej se Izraeli do të mbante një “zonë tampon” të kufizuar brenda Gazës që ishte midis 1 km dhe 1.5 km e thellë.
Hamasi, sipas një zyrtari palestinez i cili mori pjesë në të paktën dy nga rundet e bisedimeve, e pa këtë propozim si një pikënisje të mundshme për kompromis.
Megjithatë, kur Hamasi kërkoi dhe mori një hartë që përshkruante zonat e tërheqjes së propozuara nga Izraeli, dokumenti kundërshtoi mesazhin e mëparshëm, duke treguar pozicione ushtarake shumë më të thella. Harta thuhej se tregonte zona tampon që ishin deri në 3 km të thella në zona të caktuara dhe konfirmonte një prani të vazhdueshme izraelite në sipërfaqe të gjera territori.
Ato mbuluan të gjithë qytetin jugor të Rafah, 85% të fshatit Khuzaa në lindje të Khan Younis, pjesë të konsiderueshme të qyteteve veriore të Beit Lahia dhe Beit Hanoun, dhe lagjet lindore të qytetit të Gazës, të tilla si Tuffah, Shejaiya dhe Zeitoun.
Zyrtarët e Hamasit e panë hartën si një manovër të pandershme nga Izraeli, duke dëmtuar më tej besimin midis palëve.
Zyrtarët palestinezë akuzuan delegacionin izraelit për zvarritje të qëllimshme për të krijuar një sfond pozitiv diplomatik për vizitën e fundit të kryeministrit izraelit në Uashington.
Zyrtari pohoi gjithashtu se Izraeli po ndiqte një strategji afatgjatë të zhvendosjes së detyruar nën maskën e planifikimit humanitar.
Ai pretendoi se plani i ministrit izraelit të Mbrojtjes, Israel Katz, për të zhvendosur palestinezët në një “qytet humanitar” në Rafah ishte pjesë e një përpjekjeje më të gjerë për t’i zhvendosur ata përgjithmonë.
“Qëllimi i përqendrimit të civilëve pranë kufirit egjiptian është të hapet rruga për dëbimin e tyre ose përmes pikës kufitare Rafah në Egjipt ose jashtë përmes detit”, tha zyrtari.
Të hënën, Katz i informoi gazetarët izraelitë se kishte udhëzuar ushtrinë të përgatiste një plan për një kamp të ri në Rafah, i cili fillimisht do të strehonte rreth 600,000 palestinezë – dhe përfundimisht të gjithë popullsinë prej 2.1 milionë banorësh.
Sipas planit, palestinezët do t’i nënshtroheshin kontrollit të sigurisë nga forcat izraelite përpara se të lejoheshin të hynin dhe të mos lejoheshin të largoheshin.
Kritikët, si brenda vendit ashtu edhe ndërkombëtarisht, e kanë dënuar propozimin, me grupet e të drejtave të njeriut, akademikët dhe avokatët që e quajnë atë një plan për një “kamp përqendrimi”.
Ndërkoh në Bruksel, ministrat e punëve të jashtme të Palestinës dhe Izraelit do të jenë në të njëjtin takim si pjesë e takimit ministror BE-Fqinjësi Jugore qëdo mbahet të hënën, më 14 korrik, thanë diplomatë dhe zyrtarë për Euronews.
Takimi synon të thellojë bashkëpunimin e BE-së me Izraelin, si dhe me nëntë partnerë të tjerë jugorë, përfshirë Sirinë dhe Libinë.
Është hera e parë që të dyja palët do të përfaqësohen në nivel të lartë në Bruksel që nga sulmet terroriste të Hamasit më 7 tetor dhe veprimet pasuese ushtarake izraelite në Gaza.
Të dyja palët takohen shpesh në Kombet e Bashkuara, por ky forum është një forum më intim i nivelit të lartë dhe vjen në javën kur shtetet anëtare të BE-së po shqyrtojnë marrjen e masave kundër Izraelit për luftën e tij në Gaza dhe dhunën nga kolonët izraelitë në Bregun Perëndimor.
Zyrtarë të lartë izraelitë dhe palestinezë konfirmuan për Euronews se Gideon Saar dhe Dr. Varsen Aghabekian Shahin, ministrat e jashtëm të Izraelit dhe Autoritetit Palestinez, do të marrin pjesë në takim. Ministri i jashtëm i Sirisë nga qeveria e sapokrijuar, Asaad Hassan al-Shaibani, gjithashtu do të marrë pjesë.
“Ne do të donim që ne si palestinezë të flisnim në emër të vetes në këtë takim dhe t’u dërgonim një mesazh evropianëve në lidhje me krizën humanitare për palestinezët dhe t’u kërkonim atyre të merrnin masa kundër Izraelit”, tha një zyrtar palestinez për Euronews.
“Ne gjithashtu do të shpjegojmë situatën financiare të përkeqësuar për Autoritetin Palestinez, ndërsa Izraeli vazhdon të mbajë 8.2 miliardë euro shekele (2.1 miliardë euro) nga të ardhurat tatimore. Ne duam të shtyjmë përpara zgjedhje për popullin palestinez dhe të gjejmë një zgjidhje politike për situatën tonë”, shtoi zyrtari.
