Në një përpjekje inovative për të çuar përpara eksplorimin e hapësirës, Universiteti Shtetëror i Ohajos është pionier në zhvillimin e një sistemi të ri shtytës që mund të revolucionarizojë udhëtimin drejt Marsit dhe më gjerë.
E njohur si raketa termike bërthamore centrifugale (CNTR), kjo teknologji inovative synon të përmirësojë performancën e raketës duke zvogëluar ndjeshëm rreziqet që lidhen me funksionimin e motorit.
Duke përdorur uranium të lëngshëm për të ngrohur drejtpërdrejt lëndën shtytëse të raketës, sistemi CNTR premton të dyfishojë efikasitetin e motorëve bërthamorë konvencionalë.
Ndërsa gara për të eksploruar sistemin diellor intensifikohet, ky përparim mund të luajë një rol vendimtar në realizimin e misioneve njerëzore në trupa qiellorë të largët.
Kufizimet e shtytjes tradicionale kimike kanë penguar prej kohësh mundësinë e misioneve hapësinore në distanca të gjata.
Motorët kimikë, me shtytjen e tyre të ulët dhe konsumin e lartë të karburantit, i bëjnë udhëtimet e gjata drejt objektivave të sistemit diellor të jashtëm si kohëkërkuese ashtu edhe të kushtueshme.
Për t’iu përgjigjur këtyre sfidave, agjencitë hapësinore si NASA po i drejtohen gjithnjë e më shumë sistemeve të shtytjes termike bërthamore për potencialin e tyre premtues për të shkurtuar kohën e udhëtimit drejt destinacioneve të largëta.
Për shembull, sondës New Horizons i janë dashur nëntë vjet për të arritur në Pluton, duke nxjerrë në pah nevojën për teknologji më efikase të shtytjes.
Sistemi CNTR, me impulsin e tij specifik të projektuar prej 1,800 sekondash, qëndron si një dritë shprese për reduktimin e kohëzgjatjes së udhëtimit.
Në krahasim, motorët kimikë arrijnë afërsisht 450 sekonda, dhe dizajnet e mëparshme bërthamore nga vitet 1960 arritën rreth 900 sekonda.
Me CNTR, perspektiva e një misioni të qëndrueshëm njerëzor në Mars brenda një afati kohor vajtje-ardhje prej 420 ditësh bëhet një realitet i prekshëm.
Spencer Christian, student doktorature që drejton ndërtimin e prototipit të CNTR-së, parashikon një udhëtim të sigurt vajtje-ardhje në Mars në vetëm gjashtë muaj.
Ky reduktim i jashtëzakonshëm i kohës së udhëtimit jo vetëm që hap horizonte të reja për eksplorimin njerëzor, por edhe zbut rreziqet shëndetësore që lidhen me misionet e zgjatura hapësinore.
Potenciali i CNTR-së shtrihet përtej Marsit, duke ofruar aftësinë për të lehtësuar misione shkencore më të shpejta në planetë të jashtëm dhe madje edhe në objekte të Rripit Kuiper.
Ndërsa teknologjia CNTR paraqet mundësi emocionuese, ajo gjithashtu paraqet sfida të rëndësishme inxhinierike. Arritja e një fillimi, funksionimi dhe mbylljeje të qëndrueshme, së bashku me minimizimin e humbjes së karburantit të uraniumit dhe menaxhimin e dështimeve të mundshme të motorit, janë pengesa kritike që ekipi i Universitetit Shtetëror të Ohajos duhet të kapërcejë.
Dean Wang, i cili drejton projektin CNTR, i pranon këto sfida, por mbetet optimist për zgjidhjen e tyre brenda pesë viteve të ardhshme.
Fleksibiliteti i shtytjes termike bërthamore e rrit më tej atraktivitetin e tij. Aftësia e CNTR-së për të përdorur lëndë të ndryshme shtytëse, të tilla si amoniaku, metani, propani ose hidrazina, ofron përshtatshmëri në përzgjedhjen e karburantit më të përshtatshëm për misione specifike.
Kjo shkathtësi mund të mundësojë shfrytëzimin e burimeve në hapësirë nga trupa qiellorë si asteroidet dhe objektet e Rripit Kuiper, duke hapur rrugën për një prani të vetëmjaftueshme në hapësirë.
Përparime të tilla mund të mbështesin gjithashtu misione të reja robotike njëkahëshe në planetë të largët si Saturni, Urani dhe Neptuni.
Potenciali i teknologjisë CNTR për të ripërcaktuar udhëtimin në hapësirë nënvizon rëndësinë e investimeve dhe kërkimeve të vazhdueshme në shtytjen bërthamore.
Wang thekson nevojën për fokus dhe burime të qëndrueshme për të lejuar që kjo teknologji të zhvillohet dhe të arrijë potencialin e saj të plotë.
