Arktiku në qendër të vëmendjes gjeopolitike – Ushtria dhe rojet bregdetare të Kanadasë kanë intensifikuar përgatitjet për t’u përballur me rritjen e ndikimit kinez dhe rus në rajonin e Arktikut, mes tensioneve të reja me Shtetet e Bashkuara dhe interesave të mëdha për pasuritë minerare të rajonit.
Sipas një raporti ekskluziv të CBC News, ushtria kanadeze ka zhvilluar stërvitjen vjetore “Operacioni Nanook”, e cila këtë vit ka marrë një rëndësi të veçantë për shkak të një përplasjeje të faktorëve strategjikë: ambiciet e Kinës në Arktik, planet e qeverisë për rritje të fuqisë ushtarake dhe vlera gjithnjë e më e lartë e mineraleve kritike në veri.
Vëzhgim dhe përballje me Kinën
Forcat ajrore kanadeze kanë mbikëqyrur një anije kërkimore kineze që hyri për të dytin vit me radhë në ujërat arktike. Fluturimet e avionëve mbikëqyrës CP-140 dhe ndjekja e anijes nga një akullthyese kanadeze në ujërat ndërkombëtare tregojnë shqetësimet në rritje për përdorimin e mundshëm ushtarak të të dhënave të mbledhura nga Kina.
Anija kineze “Xue Long 2” (Dragoi i Dëborës) ka një përdorim të dyfishtë – si për kërkime shkencore, ashtu edhe për mbledhje të të dhënave që mund të shërbejnë për objektiva ushtarake. Për më tepër, ekspertët paralajmërojnë se Kina tashmë mund të ketë harta të hollësishme për kalimin e nëndetëseve nëpër ujërat kanadeze.
Rreziku i “anijeve fantazmë” dhe interesi për mineralet
Sipas studiuesve të sigurisë kombëtare, Kina dhe Rusia përdorin të ashtuquajturat “anije fantazmë” – mjete lundruese që duken si civile, por që në të vërtetë shërbejnë për spiunazh.
Pse ky interes për Arktikun? Përveç hapjes së rrugëve të reja tregtare përmes Kalimit Veriperëndimor – që po bëhet më i përdorshëm për shkak të ndryshimeve klimatike – rajoni përmban rezerva të pasura të mineraleve strategjike si litiumi, nikeli, kobalti dhe grafiti. Kina synon të kontrollojë një pjesë të madhe të burimeve të rrallë tokësore, përfshirë investime në Arktikun kanadez.
Sovraniteti dhe siguria kombëtare
“Ne jemi të vetëdijshëm për kërcënimet. Hapi i parë është vëzhgimi i situatës me teknologjinë që kemi në dispozicion”, tha gjeneralbrigade Dan Riviere, komandant i Forcës së Detyrës së Përbashkët për Arktikun.
Megjithëse autoritetet ushtarake besojnë se asnjë mjet nuk mund të hyjë në ujërat kanadeze pa u vërejtur, sfida më e madhe mbetet përmasat e mëdha të territorit – që përbën 40% të sipërfaqes së përgjithshme të Kanadasë.
Ndërkohë, qeveria kanadeze ka nisur modernizimin e pajisjeve mbikëqyrëse, përfshirë zëvendësimin e avionëve CP-140 me P-8 Orion dhe zhvillimin e një sistemi të ri radari për Arktikun në bashkëpunim me Australinë.
Komunitetet lokale në fokus
Ish-kryeministri i territorit të Nunavut, P.J. Akeeagok, theksoi se sovraniteti kanadez në Arktik nuk sigurohet vetëm përmes pranisë ushtarake, por edhe përmes përmirësimit të jetës për komunitetet lokale. Investimet në shërbime bazë dhe zhvillim ekonomik janë thelbësore për të garantuar siguri dhe prani të qëndrueshme në veri.
Stërvitje me skenarë realë
Gjatë stërvitjes, CBC raportoi se rojet bregdetare simuluan arrestimin e dy “ndërhyrësve të dyshimtë”, të cilët mbanin armë dhe dokumente të inteligjencës ushtarake ruse – pjesë e një skenari që tregon për llojin e kërcënimeve për të cilat po përgatiten forcat kanadeze.
Storm-RKS do të vazhdojë të ndjekë zhvillimet në Arktik dhe ndikimin e faktorëve ndërkombëtarë në sigurinë dhe politikën globale.
