Aleatët amerikanë dhe zyrtarët ukrainas po përpiqeshin të mërkurën të kuptonin kushtet e një propozimi paqeje të administratës Trump për Ukrainën, me shumë të shqetësuar se kjo do të thoshte se SHBA-të mund t’u dorëzoheshin kërkesave ruse me nxitim për t’i dhënë fund luftimeve, shkruan mediumi Politico.
Ndërsa zyrtarët evropianë dhe amerikanë kërkuan sqarime, ata thanë se shumë aspekte të planit mbetën të paqarta, duke përfshirë rolin e NATO-s dhe çdo lëshim territorial të Ukrainës ndaj Rusisë.
Përpjekja e të dërguarit të paqes të administratës Trump, Steve Witkoff — i cili ka shërbyer si bashkëbisedues me Moskën — filloi në fund të muajit të kaluar kur ai u takua me të dërguarin special rus Kirill Dmitriev në Miami, sipas një personi të njohur me çështjen, pikërisht kur shpresat e Presidentit Donald Trump për një takim me Presidentin rus Vladimir Putin u shuan.
Zyrtarët ukrainas dhe evropianë u ndien të habitur kur ekzistenca e planit të Witkoff u bë publike, një dhimbje veçanërisht e mprehtë sepse ata mendonin se Trump më në fund kishte filluar të kuptonte mungesën e sinqeritetit të Putinit në arritjen e një zgjidhjeje, tha personi dhe një tjetër i njohur me çështjen.
Plani me 28 pika – ekzistenca e të cilit u raportua për herë të parë nga Axios – në formën e tij aktuale do të kërkonte lëshime të konsiderueshme nga Ukraina, duke përfshirë kufizime në ushtrinë e saj dhe heqjen dorë nga territore të mëdha, sipas një personi të tretë të njohur me këtë përpjekje. Por personi theksoi se dispozitat e planit mbetën të negociueshme.
Një aspekt që zyrtarët amerikanë ende po e shqyrtojnë është nëse dhe si ta përmendin NATO-n, tha personi. Diskutimi për NATO-n nuk është raportuar më parë.
Ukraina ka kërkuar anëtarësimin në NATO si një garanci sigurie kundër një pushtimi të ardhshëm rus. Ndërsa disa vende evropiane e mbështesin këtë, SHBA-të e kanë refuzuar atë dhe Moska ka kërkuar prej kohësh që Kievi të mos bashkohet me aleancën mbrojtëse, duke e parë këtë si një kërcënim. Aleatët evropianë shqetësohen gjithashtu për dhënien e lëshimeve territoriale ndaj Rusisë, të cilat i shohin si shpërblim për agresionin e Moskës dhe si vendosje të një precedenti shqetësues.
Shtëpia e Bardhë nuk pranoi të komentojë mbi detajet e planit ose se si u realizua ai.
Në kryeqytetet evropiane, zyrtarët po përpiqeshin t’i jepnin kuptim një plani me pak detaje për të vazhduar.
“Nuk jemi informuar për këtë”, u tha gazetarëve të mërkurën ministri i Jashtëm gjerman, Johann Wadephul. “Ka përpjekje të vazhdueshme nga të gjithë partnerët ndërkombëtarë për ta ulur më në fund Presidentin Putin në tryezën e negociatave”.
“Ne natyrisht mbështesim gjithçka që çon në këtë drejtim. Ne po përqendrohemi në mbështetjen e Ukrainës dhe në këtë mënyrë t’ia bëjmë shumë të qartë Putinit se nuk ka alternativë tjetër përveç një procesi negociator”, shtoi ai.
Kërkesat e Rusisë duket se përsërisin propozimet që Sekretari i Shtetit Marco Rubio i kishte refuzuar tashmë në përpjekjen për të negociuar një samit të liderëve dhe kjo do të ishte e papranueshme për Kievin, tha personi i parë i njohur me çështjen. Këto përfshijnë kërkesën e përsëritur të Moskës që të kontrollojë më shumë territor në Ukrainën Lindore sesa ka pushtuar në luftë dhe që Ukraina të heqë dorë nga mbrojtjet e ardhshme të sigurisë nga aleatët perëndimorë.
Sekretari i Ushtrisë Dan Driscoll, së bashku me shefin e shtabit të Ushtrisë, gjeneralin Randy George, dhe komandantin e Ushtrisë për Evropën, gjeneralin Christopher Donahue, u dërguan me nxitim në Kiev këtë javë për të folur me ukrainasit rreth planit, siç raportoi për herë të parë POLITICO të martën.
Udhëtimi u zhvillua shpejt pas një takimi në Shtëpinë e Bardhë javën e kaluar, në të cilin Trump tha se Driscoll — i cili po planifikonte një udhëtim në Ukrainë muajin tjetër — duhet të jetë i dërguari i Presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy dhe ekipit të tij në lidhje me planin, sipas një zyrtari të administratës. Driscoll do të vazhdojë takimet e tij në Kiev me një sërë takimesh informuese me aleatët e NATO-s për t’i njohur ata me planin dhe atë që SHBA-të e shohin si rrugën përpara, shtoi zyrtari.
Shtëpia e Bardhë ka qenë optimiste në lidhje me planin në zhvillim e sipër, me një zyrtar të lartë të Shtëpisë së Bardhë që tha se një kornizë për përfundimin e konfliktit mund të miratohet nga të gjitha palët deri në fund të këtij muaji, dhe madje “që këtë javë”. Një zyrtar i dytë i Shtëpisë së Bardhë tha se të dyja palët do të duhet të tregojnë fleksibilitet.
Ukraina nuk ka komentuar publikisht në lidhje me planin. Shefi i stafit të Zelenskyy, Andriy Yermak, tha të mërkurën se është në “komunikim të vazhdueshëm” me ekipin e Trump, përfshirë Witkoff, dhe do të punojë me SHBA-në për t’i dhënë fund luftës “dhe për të siguruar një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme”.
Ministrja e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar, Yvette Cooper, vuri në dukje se Putini i ka kundërshtuar të gjitha përpjekjet e Trumpit për paqe deri më tani dhe në vend të kësaj “thjesht ka zgjedhur të përshkallëzojë luftën”. Kjo është arsyeja pse, tha ajo, qasja evropiane është të ushtrojë presion mbi Putinin, përmes sanksioneve ekonomike dhe mbështetjes për Ukrainën, që të kthehet në tryezën e bisedimeve për paqe.
Një diplomat britanik tregoi se Londra nuk ishte informuar mbi propozimet, pavarësisht marrëdhënies së ngushtë të këshilltarit të sigurisë kombëtare Jonathan Powell me Witkoff. Një zyrtar i dytë britanik u përpoq të minimizonte seriozitetin që duhej marrë plani.
Zyrtarët evropianë dhe ukrainasë kanë qenë prej muajsh të kujdesshëm ndaj qasjes së Witkoff ndaj konfliktit.
Disa e kanë fajësuar prirjen e tij për të punuar vetëm për dështimin e përpjekjeve të administratës për paqe deri më tani, me refuzimin e tij për t’u konsultuar me aleatët duke e lënë atë ndonjëherë të painformuar ose të papërgatitur, siç ka raportuar POLITICO . Ata i shohin konsultimet e tij të qeta me Rusinë si një shembull se si ai është mashtruar nga Rusia në lidhje me natyrën e konfliktit dhe qëllimet e vërteta të Putinit.
“Rusët e kanë identifikuar qartë Witkoff si dikë që është i gatshëm të promovojë interesat e tyre”, tha një zyrtar i mbrojtjes i BE-së. “Evropianët nuk janë konsultuar për këtë. Por ka një krah brenda Shtëpisë së Bardhë që për njëfarë kohe i ka parë evropianët si “prishës” në procesin e paqes, kështu që në një farë mënyre, nuk është për t’u habitur”.
Zyrtari i dytë i Shtëpisë së Bardhë i hodhi poshtë ata që kishin shqetësime se Moska dëshiron të punojë vetëm me Witkoff për t’i dhënë fund luftës. Rusia duhet të dëshirojë të flasë me Uashingtonin për t’i dhënë fund luftës, tha zyrtari.
Kremlini të mërkurën minimizoi rëndësinë e propozimit të ri.
“Nuk ka pasur asgjë të re përveç asaj që u diskutua në Anchorage”, tha zëdhënësi i Putinit, Dmitri Peskov, kur u pyet për propozimin, duke iu referuar samitit të Alaskës midis Trump dhe Putin në gusht.
Nuk është e qartë se sa i gjerë ka qenë planifikimi për këtë plan paqeje. Një numër njerëzish që normalisht do të ishin informuar për një plan të tillë në Shtëpinë e Bardhë dhe Departamentin e Shtetit gjithashtu nuk u konsultuan në lidhje me shtytjen e ripërtërirë të Witkoff, sipas individëve të parë dhe të tretë të njohur me çështjen.
Personi i parë tha se plani i Witkoff përfshinte “zero koordinim ndëragjencor”. Shtëpia e Bardhë nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment nëse ai ndoqi procesin e zakonshëm ndëragjencor, i cili do të kërkonte kërkimin e mendimeve nga departamentet përkatëse në të gjithë qeverinë.
Që kur mori detyrën në janar, Trump dhe ndihmësit e lartë janë përpjekur vazhdimisht ta bindin Rusinë të angazhohet seriozisht në përfundimin e konfliktit. Por muaj të tërë takimesh të nivelit të lartë dhe telefonatash, përfshirë samitin e Alaskës, e kanë lënë Trumpin dhe ekipin e tij të frustruar dhe duarbosh.
Pas muajsh refuzimi për të vendosur ndonjë penalitet financiar ndaj Moskës, Trump vendosi sanksione ndaj dy kompanive më të mëdha të naftës në Rusi në tetor, pasi planet për një takim midis Trump dhe Putin në Budapest dështuan.
Driscoll, zyrtari më i lartë i mbrojtjes i dërguar në Ukrainë, ishte përfshirë tashmë në punën me ukrainasit për të ndarë një pjesë të ekspertizës së tyre në dronë, dhe kjo marrëveshje, të cilën Trump mezi pret ta arrijë, është gjithashtu pjesë e bisedimeve këtë javë. Trump e ka quajtur Driscoll “djalin e tij të dronëve” sipas zyrtarit të administratës, dhe ai ka fituar besimin e presidentit me shtytjen e tij për të reformuar burokracinë e blerjes së armëve të Ushtrisë dhe paraqitjet e tij më të shpeshta në televizionin kombëtar për të reklamuar reformat e tij.
