Zyrtarët ukrainas, amerikanë dhe evropianë u takuan në Gjenevë të dielën për të diskutuar një draft plani amerikan për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, pasi Kievi dhe aleatët e tij shprehën shqetësim për ato që i konsideruan si lëshime të mëdha ndaj Rusisë dhe kërkuan ndryshime.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, i cili ka mbështetur planin 28-pikësh, tha të dielën se Ukraina nuk kishte qenë mirënjohëse për përpjekjet amerikane gjatë luftës, duke bërë që zyrtarët ukrainas të theksonin mirënjohjen e tyre ndaj presidentit të SHBA-së për mbështetjen e tij.
Zyrtarët evropianë iu bashkuan delegacioneve amerikane dhe ukrainase për bisedime vonë të dielën, pasi hartuan një version të modifikuar të planit amerikan për Ukrainën, i cili kundërshton kufizimet e propozuara për forcat e armatosura të Kievit dhe diskuton lëshime territoriale.
Plani evropian propozon që Ukrainës t’i jepet një ushtri më e madhe se sa sipas planit amerikan dhe që bisedimet për shkëmbimet e tokave duhet të fillojnë nga vija e frontit në vend të një pikëpamjeje të paracaktuar se cilat zona duhet të konsiderohen ruse.
Të premten, Trump tha se Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy kishte afat deri të enjten për të miratuar planin, i cili i bën thirrje Ukrainës të heqë dorë nga territori, të pranojë kufizimet në ushtrinë e saj dhe të heqë dorë nga ambiciet për t’u bashkuar me NATO-n.
Për shumë ukrainas, përfshirë ushtarët që luftojnë në vijën e frontit, kushte të tilla do të përbënin kapitullim pas gati katër vitesh luftimesh në konfliktin më vdekjeprurës të Evropës që nga Lufta e Dytë Botërore. Të shtunën, Trump tha se propozimi aktual për t’i dhënë fund luftës nuk është oferta e tij e fundit.
Me delegacionin amerikan të udhëhequr nga Sekretari i Shtetit Marco Rubio, bisedimet kryesore midis zyrtarëve amerikanë dhe ukrainas filluan në Gjenevë të dielën pasdite në një atmosferë të ashpër në misionin amerikan, menjëherë pasi Trump u ankua në një postim në Truth Social se udhëheqja e Ukrainës kishte treguar “zero mirënjohje” ndaj SHBA-së për përpjekjet e saj dhe Evropa vazhdoi të blinte naftë ruse.
Rubio ndërpreu takimin për të folur me gazetarët, duke thënë se bisedimet kishin qenë ndoshta më të mirat që SHBA-të kishin zhvilluar me Ukrainën që kur Trump u rikthye në pushtet.
Ai tha se do të bëhen ndryshime në plan për të punuar drejt një zgjidhjeje që si Ukraina ashtu edhe SHBA-ja mund ta mbështesin.
“Padyshim që kjo në fund të fundit do të duhet të miratohet nga presidentët tanë, megjithëse ndihem shumë rehat që kjo të ndodhë duke pasur parasysh progresin që kemi bërë”, tha Rubio, i cili mbërriti në Gjenevë me të dërguarin special të SHBA-së, Steve Witkoff.
Andriy Yermak, kreu i delegacionit ukrainas, u përpoq shumë ta falënderonte Trumpin për angazhimin e tij ndaj Kievit gjatë fjalimeve të shkurtra, përpara se ai dhe Rubio të ktheheshin në bisedime. Pak minuta më vonë, vetë Zelenskiy e falënderoi Trumpin.
Që kur u njoftua plani i SHBA-së, ka pasur konfuzion rreth asaj se kush ishte i përfshirë në hartimin e tij. Aleatët evropianë thanë se nuk ishin konsultuar me ta.
Ndërsa zyrtarët filluan takimin, kancelari gjerman Friedrich Merz tha se qëllimi ishte të hartohej një plan i pranueshëm për Ukrainën, i cili mund të përdorej në negociata me Rusinë.
“Tani për tani, nuk jam ende i bindur se do të marrim zgjidhjen që dëshiron Presidenti Trump në ditët në vijim”, tha Merz në margjinat e një takimi të G20 në Johanesburg.
Përpara se të nisej për në Gjenevë, Rubio këmbënguli se Uashingtoni ishte autor i planit, pas vërejtjeve nga disa senatorë amerikanë që sugjeronin të kundërtën.
Senatori Angus King tha se Rubio u kishte thënë senatorëve se plani nuk ishte qëndrimi i administratës, por “në thelb lista e dëshirave të rusëve”.
Drafti i planit amerikan, i cili përfshin shumë nga kërkesat kryesore të Rusisë dhe ofron vetëm siguri të paqarta për Ukrainën për “garanci të forta sigurie”, vjen në një moment të rrezikshëm për Kievin.
Rusia ka bërë përparime në disa pjesë të frontit, megjithëse ngadalë dhe, sipas zyrtarëve perëndimorë dhe ukrainasë, përparimet kanë qenë jashtëzakonisht të kushtueshme për sa i përket jetëve të humbura.
Qendra e transportit të Pokrovskut është marrë pjesërisht nga forcat ruse dhe komandantët ukrainas thonë se nuk kanë ushtarë të mjaftueshëm për të parandaluar pushtime të vogla dhe të vazhdueshme.
Impiantet e energjisë dhe gazit të Ukrainës janë goditur nga sulmet me dronë dhe raketa, që do të thotë se miliona njerëz janë pa ujë, ngrohje dhe energji elektrike për orë të tëra çdo ditë.
Vetë Zelenskiy ka qenë nën presion të brendshëm pas shpërthimit të një skandali të madh korrupsioni, duke përfshirë disa nga ministrat e tij dhe njerëzit në rrethin e tij të ngushtë.
Ai ka paralajmëruar se Ukraina rrezikon të humbasë dinjitetin dhe lirinë e saj – ose mbështetjen e Uashingtonit – për shkak të planit të SHBA-së.
Kievi ishte inkurajuar javët e fundit pasi Shtetet e Bashkuara shtrënguan sanksionet ndaj sektorit të naftës së Rusisë, burimit kryesor të financimit për luftën, ndërsa sulmet e saj me dronë dhe raketa me rreze të gjatë veprimi i kanë shkaktuar dëme të konsiderueshme industrisë.
Por drafti i planit të paqes duket se ia kthen avantazhin diplomatik Moskës. Ukraina mbështetet shumë në inteligjencën dhe armët amerikane për të vazhduar luftën e saj kundër Rusisë.
Ai tha se do të bëhen ndryshime në plan për të punuar drejt një zgjidhjeje që si Ukraina ashtu edhe SHBA-ja mund ta mbështesin.
“Padyshim që kjo në fund të fundit do të duhet të miratohet nga presidentët tanë, megjithëse ndihem shumë rehat që kjo të ndodhë duke pasur parasysh progresin që kemi bërë”, tha Rubio, i cili mbërriti në Gjenevë me të dërguarin special të SHBA-së, Steve Witkoff.
Andriy Yermak, kreu i delegacionit ukrainas, u përpoq shumë ta falënderonte Trumpin për angazhimin e tij ndaj Kievit gjatë fjalimeve të shkurtra, përpara se ai dhe Rubio të ktheheshin në bisedime. Pak minuta më vonë, vetë Zelenskiy e falënderoi Trumpin.
Që kur u njoftua plani i SHBA-së, ka pasur konfuzion rreth asaj se kush ishte i përfshirë në hartimin e tij. Aleatët evropianë thanë se nuk ishin konsultuar me ta.
Ndërsa zyrtarët filluan takimin, kancelari gjerman Friedrich Merz tha se qëllimi ishte të hartohej një plan i pranueshëm për Ukrainën, i cili mund të përdorej në negociata me Rusinë.
“Tani për tani, nuk jam ende i bindur se do të marrim zgjidhjen që dëshiron Presidenti Trump në ditët në vijim”, tha Merz në margjinat e një takimi të G20 në Johanesburg.
Përpara se të nisej për në Gjenevë, Rubio këmbënguli te X se Uashingtoni ishte autor i planit, pas vërejtjeve nga disa senatorë amerikanë që sugjeronin të kundërtën.
Senatori Angus King tha se Rubio u kishte thënë senatorëve se plani nuk ishte qëndrimi i administratës, por “në thelb lista e dëshirave të rusëve”.
Drafti i planit amerikan, i cili përfshin shumë nga kërkesat kryesore të Rusisë dhe ofron vetëm siguri të paqarta për Ukrainën për “garanci të forta sigurie”, vjen në një moment të rrezikshëm për Kievin.
Rusia ka bërë përparime në disa pjesë të frontit, megjithëse ngadalë dhe, sipas zyrtarëve perëndimorë dhe ukrainasë, përparimet kanë qenë jashtëzakonisht të kushtueshme për sa i përket jetëve të humbura.
Qendra e transportit të Pokrovskut është marrë pjesërisht nga forcat ruse dhe komandantët ukrainas thonë se nuk kanë ushtarë të mjaftueshëm për të parandaluar pushtime të vogla dhe të vazhdueshme.
Impiantet e energjisë dhe gazit të Ukrainës janë goditur nga sulmet me dronë dhe raketa, që do të thotë se miliona njerëz janë pa ujë, ngrohje dhe energji elektrike për orë të tëra çdo ditë.
Vetë Zelenskiy ka qenë nën presion të brendshëm pas shpërthimit të një skandali të madh korrupsioni , duke përfshirë disa nga ministrat e tij dhe njerëzit në rrethin e tij të ngushtë.
Ai ka paralajmëruar se Ukraina rrezikon të humbasë dinjitetin dhe lirinë e saj – ose mbështetjen e Uashingtonit – për shkak të planit të SHBA-së.
Kievi ishte inkurajuar javët e fundit pasi Shtetet e Bashkuara shtrënguan sanksionet ndaj sektorit të naftës së Rusisë, burimit kryesor të financimit për luftën, ndërsa sulmet e saj me dronë dhe raketa me rreze të gjatë veprimi i kanë shkaktuar dëme të konsiderueshme industrisë.
Por drafti i planit të paqes duket se ia kthen avantazhin diplomatik Moskës. Ukraina mbështetet shumë në inteligjencën dhe armët amerikane për të vazhduar luftën e saj kundër Rusisë.
Raportimi nga Olivia Le Poidevin; raportime shtesë nga Andreas Rinke dhe Julia Payne në Johannesburg, Anastasiia Malenko dhe Pavel Polityuk në Kiev, Jan Strupczewski dhe Andrew Gray në Bruksel, Miranda Murray në Berlin, Humeyra Pamuk, Timothy Gardner dhe Ismail Shakil; Shkrimi nga Mike Collett-White dhe Dave Graham; Redaktimi nga Ros Russell, William Maclean dhe Diane Craft
