Përpara se të hidhet vota e parë në zgjedhjet e parakohshme të Kosovës të dielën, ekspertët parashikojnë se nuk ka gjasa që ato të përfundojnë krizën politike që ka mbërthyer vendin më të ri të Evropës për gati një vit, shkruan AFP, përcjell Storm.
Kombi ballkanik ka qenë politikisht i bllokuar që nga votimi i papërfunduar në shkurt, të cilin e fitoi partia Vetëvendosje (VV) e kryeministrit në largim Albin Kurti, por pa vende të mjaftueshme për të formuar një qeveri.
Pas muajsh debatesh në një parlament të bllokuar, kryeministri në detyrë po i kthehet elektoratit në një votim që analistët thonë se do të ndryshojë shumë pak.
“Mendoj se zgjedhjet e 28 dhjetorit nuk do të sjellin asnjë qartësi”, tha ekonomisti Mehmet Gjata për AFP-në, ndërsa parashikoi se partia e Kurtit do të dilte përsëri në krye.
Analistja politike Fatime Hajdari u pajtua se “shanset ishin të larta” që VV të siguronte më shumë vota, por tha se pak gjëra të tjera ishin të qarta.
Kurti karizmatik
Nëse dikush mund të sigurojë shumicën, Kurti, i cili dikur quhej Che Guevara i Kosovës për të kaluarën e tij radikale, ka një rekord të rrallë.
Partia e tij erdhi në pushtet në vitin 2021 në fitoren më të madhe elektorale që nga pavarësia e vendit nga Serbia në vitin 2008, duke marrë mbi 50 përqind të votave.
Nga një student radikal në një të burgosur politik, rruga e gjatë e Kurtit drejt kryeministrit e ka bërë atë një nga politikanët më të njohur dhe me ndikim në Kosovë.
Përzierja e tij e nacionalizmit dhe një axhende reformash është provuar popullore në një vend, sovraniteti i të cilit ende kontestohet nga Serbia, më shumë se dy dekada pas përfundimit të luftës së saj për pavarësi.
Por Gjata thotë se gjërat mund të kenë ndryshuar që nga mandati i fundit i Kurtit.
“Kam frikë se kriza aktuale politike do të përsëritet, sepse VV nuk do të marrë më shumë se 50 përqind të votave”, tha ekonomisti.
“Nuk do të kemi më fitues”.
Partitë më të mëdha të opozitës kanë refuzuar të bashkohen me një koalicion me Kurtin, duke siguruar pothuajse një parlament të fragmentuar.
E vetmja sfidë realiste për VV-në do të ishte “bashkëpunimi” midis tre partive kryesore të opozitës, tha ish-ministri i jashtëm dhe kandidati i opozitës Enver Hoxhaj.
“Mendoj se vetëm ata mund të ofrojnë stabilitet”, tha Hoxhaj.
Politika popullore serbe fajësohet për ‘jostabilitet’
Për Kurtin dhe partinë e tij, kundërshtimi i ndikimit serb në Kosovë ka qenë prej kohësh një fokus, duke tërhequr mbështetje brenda vendit, por kritika jashtë vendit.
Kur forcat serbe u tërhoqën nën bombardimet e NATO-s në vitin 1999, ajo la shumë nga strukturat e saj shtetërore në vend për serbët etnikë që jetojnë kryesisht në veri.
Kurti i ka etiketuar këto shërbime si “instrumente frikësimi, kërcënimi dhe kontrolli” dhe e kaloi pothuajse tërë mandatin e tij të dytë duke e çrrënjosur sistemin — dhe duke e zemëruar Beogradin gjatë këtij procesi.
Tensionet që rezultuan në veri, të cilat për herë të fundit u shpërthyen në dhunë në vitin 2023, kanë tërhequr sanksione nga Bashkimi Evropian dhe kanë bërë që Uashingtoni të akuzojë qeverinë e Kurtit për rritjen e “paqëndrueshmërisë”.
“Por midis votuesve të tij, heqja e ndikimit serb mbetet popullore”, tha Hajdari.
“Zgjerimi i sovranitetit atje perceptohet nga qytetarët si një sukses i madh”, tha Hajdari.
Shumica e partive opozitare e shmangin këtë çështje, por Lista Serbe — e cila konteston dhe mban shumicën e dhjetë vendeve të rezervuara serbe në parlament — bie ndesh rregullisht me axhendën e Kurtit në veri.
Partia e vogël, me lidhje të ngushta me Beogradin, më parë i ka quajtur lëvizjet e qeverisë në veri “spastrim etnik” dhe ka thënë se është e gatshme të punojë me partitë e tjera për ta mbajtur Kurtin larg pushtetit.
Një vit me ‘dëme kolosale’
Pa një parlament, marrëveshjet kryesore ndërkombëtare nuk janë ratifikuar, duke vënë në rrezik qindra miliona euro në fonde ndihme.
Dy zgjedhje kombëtare dhe një zgjedhje lokale i kanë kushtuar njërit prej vendeve më të varfra të Evropës të paktën 30 milionë euro (35 milionë dollarë) këtë vit.
Mbi një duzinë institucionesh dhe agjencish qeveritare kanë mbetur gjithashtu pa udhëheqës, pasi mandatet e menaxherëve të tyre skaduan pa u emëruar të rinj.
Gjata tha se ligjvënësit e përçarë i kishin shkaktuar ekonomisë “dëme kolosale” gjatë muajve të fundit.
“Ata e kanë futur Kosovën në një gjendje anarkie”, tha ai.
Ndërsa ligjvënësit grindeshin, kostoja e krizës do të ndihej nga qytetarët e vendit ballkanik, paralajmëroi Hajdari.
“Pikërisht për këtë arsye, Kosova ka nevojë për një qeveri të qëndrueshme dhe funksionale që do të përqendrohej në zhvillim dhe mirëqenie”.
