Hulumtimet e reja tregojnë se shkrirja e akullnajave alpine mijëra vjet më parë mund të ketë rritur frekuencën e tërmeteve duke lehtësuar presionin mbi fajin.
Shkencëtarët zakonisht nuk e lidhin klimën e atmosferës dhe sipërfaqes së Tokës me lëvizjet e pllakave thellë në pjesën e pazbulueshme të planetit.
Por hulumtimi i ri, i botuar në revistën Geology, ofron prova të rralla se si temperaturat e ngrohta mund të shkaktojnë aktivitetin e fajit.
Ndërsa temperaturat vazhdojnë të rriten, studiuesit paralajmërojnë se rajone të tjera akullnajore dhe zona të prirura nga tërmetet mund të përballen me rreziqe të ngjashme.
“Zonat ku akullnajat po tërhiqen ose ndryshimet në ciklin hidrologjik për shkak të gabimeve aktive mund të përjetojnë rritje të aktivitetit të tërmeteve”, tha bashkëautori i studimit Sean Gallen, një gjeolog në Universitetin Shtetëror të Kolorados.
Shtimi ose zbritja e masës në sipërfaqe mund të ndryshojë sforcimet në koren e Tokës.
Për shembull, kur malet ngrihen, korja e Tokës përkulet nën peshën e tyre.
Ndërsa malet gërryen dhe shemben, toka ngrihet përsëri. Ky proces mund të shkaktojë aktivitet të vogël sizmik.
Galen dhe kolegia e tij Cecilia Hurtado pyetën nëse heqja e masës akullnajore mund të ndikojë në mënyrë të ngjashme aktivitetin sizmik.
Ata supozuan se shkrirja e akullnajave mund të ndryshojë stresin në defekte, duke përshpejtuar potencialisht tërmetet në afat të shkurtër duke reduktuar stresin e kores.
Kompjuterët mund ta modelojnë këtë sjellje mjaft lehtë, por testimi i koncepteve në natyrë është standardi i artë.
Hulumtimet e reja zbulojnë se ky fenomen mund të jetë më i zakonshëm nga sa mendonin shkencëtarët.
Për të mbështetur hipotezën, Hurtado dhe Galen ishin në gjendje të krijonin modele kompjuterike bazuar në tiparet e papërpunuara të peizazhit Sangre de Cristo.
Ata përdorën imazhe lidar dhe satelitore me rezolucion të lartë për të hartuar këto karakteristika.
Së fundi, ekipi i krahasoi modelet me provat e botës reale, duke sugjeruar që akullnajat “shtrëngojnë” sistemin e gabimeve dhe shtypin tërmetet.
Ndërsa akullnajat filluan të shkriheshin më pak se 20,000 vjet më parë, pesha u ngrit dhe çliroi stresin e bllokuar.
Kjo shkaktoi një rritje dramatike pesëfish të frekuencës së tërmeteve, një fazë e rritjes së sizmicitetit në krahasim me nivelet maksimale paraglaciale, e cila ndoshta vazhdoi derisa akullnajat u tërhoqën.
Autorët e studimit paralajmërojnë se rajonet me defekte aktive dhe ngarkesa të larta të akullit dhe ujit, të cilat tani po zvogëlohen me rritjen e temperaturave globale, mund të përballen me më shumë tërmete në të ardhmen.
