Rrjeti i njohur informativ CNN ka publikuar një foto të palestinezëve të arrestuar nga ushtria izraelite, e cila i kishte detyruar t’i hiqnin rrobat.
Fotoja e publikuar tregon një turmë të madhe prej më shumë se 200 personash, të ulur në mes të rrënojave të Jabalyas në Gazën veriore.
Kryesisht burra, shumë janë pothuajse të zhveshur, disa janë të moshuar, disa të plagosur dukshëm. Mes tyre ka të paktën një fëmijë.
Ata u arrestuan dhe shumica e tyre u urdhëruan të zhvisheshin nga ushtria izraelite, ndërsa u përpoqën të largoheshin nga shtëpitë e tyre në kampin e refugjatëve Jabalya, më pas u mbajtën për orë të tëra jashtë në të ftohtë, thanë dëshmitarët për CNN.
Fytyrat e tyre të lodhura japin një vështrim në mjerimin e tyre. Burrat në pjesën e përparme po shikojnë me ankth drejt përpara, ndërsa ata nga pas shtrijnë qafën për të parë se çfarë po ndodh.
Fotoja, e bërë në Jabalya të premten, tregon banorët e kampit të refugjatëve që u përpoqën të largoheshin nga zona, pasi u detyruan nga ushtria izraelite të evakuoheshin mes operacionit të saj tokësor.
Fotoja u shpërnda fillimisht në një kanal izraelit Telegram, ndërsa është e paqartë se kush e mori atë.
Disa nga burrat në foto i thanë CNN-it se ushtarët izraelitë po i fotografonin gjatw arrestimit.
CNN ka identifikuar dhe ka folur me pesë individë që shihen në fotografi. Njëri prej tyre, Muhannad Khalaf, tha se ai, gruaja e tij dhe djali i tyre i mitur po përpiqeshin të iknin nga kampi duke përdorur një korridor të sigurt të caktuar kur ushtria izraelite i ndaloi.
“Të gjithë ishim mbledhur në një vend – burra, gra, fëmijë dhe të moshuar. Kjo ishte në orën 11:00. Pas pesë orësh, në orën 16:00, ata kërkuan nga gratë dhe fëmijët të ecnin përpara dhe të mbanin të gjitha çantat dhe sendet (tona)”, tha ai për CNN përmes telefonit, duke shtuar se gratë dhe fëmijët u lejuan të largoheshin.
“Pasi ata u larguan, burrat u udhëzuan të hiqnin rrobat e tyre dhe të qëndronin vetëm me të brendshme. Ne u pajtuam. U ulëm në të ftohtë për disa orë të tjera dhe moti ishte i ftohtë. Ata na fyenin gjatë asaj kohe, na thërrisnin me emra, qeshnin dhe bënin foto”, tha ai për CNN.
Sipas Khalaf, burrave në turmën e parë në fotografi iu kërkua të dilnin pesë në një kohë, për t’u kontrolluar nga Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF), përpara se të lejoheshin të vazhdonin në qytetin e Gazës, i cili është caktuar nga ushtarët e Izraelit si një vend i sigurt.
“Disa persona u përzgjodhën për paraburgim, ndërsa të tjerët u liruan. Shumica prej nesh përfunduam në qytetin e Gazës. Situata ishte e tmerrshme dhe thellësisht e trishtueshme, pasi ne pamë burra të moshuar dhe individë të plagosur në ankth, pa asnjë që u tregonte dhembshuri apo mëshirë”.
Vajza e vogël që shihet në foto është Jouri Abu Ward.
3-vjeçarja e gjysmë po ngiste biçikletën e saj, duke u përpjekur të shkonte në qytetin e Gazës, kur ajo dhe babai i saj u ndaluan në pikën e kontrollit.
Babai i Jourit, Mohamad Abu Ward, i tha CNN se ai u detyrua të zhvishej me të brendshme dhe u mbajt për tetë orë përkrah Jourit. Ai tha se vajzës nuk iu kërkua të hiqte rrobat e saj, por nuk ishte në gjendje të largohej nga zona sepse ishte vetëm me të.
Gruaja e tij dhe fëmijët e tjerë u larguan nga zona më herët në mëngjes dhe ishin në gjendje të arrinin në qytetin e Gazës, tha ai.
IDF rrethoi Jabalyan dhe nisi një operacion të ri tokësor atje më shumë se tri javë më parë, duke ndërprerë shumicën e furnizimeve dhe duke i detyruar njerëzit të largoheshin mes luftimeve të ashpra.
IDF tha se pa shenja të rindërtimit të Hamasit në zonë, pavarësisht një viti të bombardimeve të rënda dhe dy operacioneve të mëparshme tokësore për të cilat IDF kishte pretenduar se ishin të suksesshme.
Në javët e fundit, ushtria izraelite ka lëshuar urdhra të përsëritur evakuimi për Gazën Veriore, duke përfshirë hedhjen e fletushkave mbi Jabalya duke paralajmëruar banorët që “të evakuohen menjëherë”. Disa palestinezë i thanë më parë CNN se ata ishin qëlluar teksa po përpiqeshin të ndiqnin urdhrat e evakuimit.
Ndërsa ushtria izraelite refuzoi të komentonte fotografinë, ajo pranoi se ka mbajtur në mënyrë rutinore dhe ka kontrolluar njerëz si pjesë e operacioneve të saj luftarake në Gaza. Megjithatë, nuk komentoi pyetjen e CNN-it për të moshuarit dhe të plagosurit, si dhe fëmijën, që shihet në foto.
“Individët e dyshuar për përfshirje në aktivitete terroriste po arrestohen dhe merren në pyetje”, tha IDF në një deklaratë për CNN. Ata thanw se të arrestuarit trajtohen në përputhje me të drejtën ndërkombëtare, por gjithashtu i thanë CNN-it se “shpesh është e nevojshme që të dyshuarit për terrorizëm të dorëzojnë rrobat e tyre në mënyrë që rrobat e tyre të kontrollohen dhe të sigurohen që ata të mos fshehin jelekët shpërthyes ose armatime të tjera”.
Për shkak të protokollit të sigurisë, “rrobat nuk u kthehen menjëherë të arrestuarve”, vazhdoi deklarata e IDF, duke shtuar se rrobat kthehen sapo të jetë e mundur”.
Konventat e Gjenevës, një grup ligjesh ndërkombëtare që përcaktojnë rregullat e konfliktit të armatosur, thonë se çdo i burgosur duhet të trajtohet në mënyrë njerëzore. Rregullat në mënyrë eksplicite ndalojnë aktet që “shkelin dinjitetin personal, veçanërisht trajtimin poshtërues dhe poshtërues”.
Kryqi i Kuq Ndërkombëtar thotë se kontrollet ndërhyrëse, duke përfshirë kontrollet e të burgosurve “duhet të ndërmerren vetëm nëse është absolutisht e nevojshme” dhe jo përpara të burgosurve të tjerë.
Kombet e Bashkuara dhe organizata të tjera të të drejtave të njeriut kanë kritikuar ushtrinë izraelite për arrestimin dhe zhveshjen e njerëzve gjatë fushatës së saj ushtarake në Gaza, duke e akuzuar atë për armatim të kësaj praktike.
Komisioni i Pavarur Ndërkombëtar për Hetimin e OKB-së për Territorin e Pushtuar Palestinez dhe Izraelin tha muajin e kaluar se zbuloi se “lakuriqësia e detyruar, me qëllim të degradimit dhe poshtërimit të viktimave para ushtarëve dhe të burgosurve të tjerë, përdorej shpesh kundër viktimave meshkuj”.
Human Rights Watch dhe Amnesty International dënuan gjithashtu Izraelin për atë që ata thanë se ishte një praktikë e përhapur.
Në një raport të korrikut 2024 në lidhje me trajtimin e të burgosurve dhe të burgosurve nga Izraeli, Amnesty International tha se lakuriqësia e detyruar publike për kohëzgjatje të gjata, shkel ndalimin e torturës dhe keqtrajtimit tjetër dhe përbën dhunë seksuale.
Human Rights Watch ka akuzuar gjithashtu qeverinë izraelite se i lejon këto lloj praktikash.
“Autoritetet izraelite për muaj të tërë kanë mbyllur një sy pasi anëtarët e ushtrisë së tyre publikuan imazhe dhe video çnjerëzore plotësisht ose gjysmë të pakëndshme të palestinezëve në paraburgim”, tha Balkees Jarrah, ushtrues detyre i drejtorit të Lindjes së Mesme në Human Rights Watch.
