Ministrat e mbrojtjes të NATO-s do të takohen gjatë së mërkurës për të bërë përpjekje që të sigurojnë më shumë mbështetje ushtarake për Ukrainën, mes një rënieje të ndjeshme të furnizimeve me armë dhe municione në muajt e fundit në vendin e shkatërruar nga lufta, i cili ende po lufton kundër pushtimit në shkallë të plotë të Rusisë.
Ministrat do të debatojnë gjithashtu një kërkesë nga shefi i NATO-s për të hequr kufizimet në përdorimin e avionëve dhe pajisjeve të tjera të tyre, në mënyrë që ato të mund të përdoren për të mbrojtur kufirin lindor të aleancës me Rusinë, Bjellorusinë dhe Ukrainën në mënyrë më efektive.
Një seri e kohëve të fundit ndërhyrjesh misterioze me dronë dhe shkeljesh të hapësirës ajrore nga avionët luftarakë rusë, ka nxitur shqetësime se Presidenti Vladimir Putin mund të jetë duke vënë në provë reflekset mbrojtëse të NATO-s.
Disa udhëheqës e kanë akuzuar atë gjithashtu për zhvillimin e një lufte hibride në Evropë, por Moska e mohon këtë.
Lufta konvencionale e Rusisë ndaj fqinjit të saj tani është përqendruar në rrjetin elektrik të Ukrainës përpara dimrit.
Fushata vjetore e Moskës synon të çaktivizojë furnizimin me energji elektrike të Ukrainës, duke u mohuar civilëve ngrohjen dhe ujin e rrjedhshëm ndërsa temperaturat bien.
Në të njëjtën kohë, të dhënat e reja mbi ndihmën ushtarake perëndimore për Ukrainën tregojnë se ajo ka rënë me 43% në korrik dhe gusht krahasuar me gjysmën e parë të vitit, sipas Institutit Kiel të Gjermanisë, i cili monitoron mbështetjen e mbrojtjes dhe financiare për Kievin.
Rënia ndodhi edhe pasi aleatët evropianë filluan të blinin armë amerikane për Ukrainën sipas një marrëveshjeje të re financiare të njohur si Lista e Kërkesave të Prioriteteve për Ukrainën (PURL).
Shtetet e Bashkuara nuk i dhurojnë asnjë pajisje Ukrainës, as përmes skemës dhe as në mënyrë bilaterale, por gjashtë vende kishin kontribuar tashmë me 2 miliardë dollarë (1.72 miliardë euro) në fond, tha presidenca ukrainase në fund të shtatorit.
Danimarka, Holanda, Norvegjia dhe Suedia kanë blerë armë amerikane për t’i dërguar në Ukrainë.
Por Italia dhe Spanja, ndër anëtarët e tjerë të aleancës me 32 vende, po dërgojnë shumë pak në krahasim me këta partnerë të NATO-s.
“Herë pas here, disa vende po mbeten shumë prapa asaj që duhet të bëjnë”, tha një diplomat i lartë i NATO-s përpara takimit.
“Nëse Ukraina bie”, tha ai, “shpenzimet e mbrojtjes do të jenë shumë më të larta se 5%” e produktit të brendshëm bruto, objektivi aktual dhe ambicioz i shpenzimeve të NATO-s.
Diplomati i informoi gazetarët rreth shqetësimeve me kusht që të mos identifikohej, pasi atyre nuk u lejohej të flisnin me shtypin.
Shumë vende, ndër të cilat edhe Italia, po përballen me sfida ekonomike. Franca beson se paratë evropiane do të investoheshin më mirë në industrinë mbrojtëse të Evropës sesa në atë të SHBA-së dhe nuk ka ndërmend të marrë pjesë në PURL.
Burime të Euronews thanë se, duke hyrë në bisedimet e së mërkurës, Ukraina synon të inkurajojë vendet që ende nuk kanë kontribuar në PURL ta bëjnë këtë, duke theksuar se ndarja e barrës është një nga çështjet themelore për NATO-n.
Një përparësi e dytë për Kievin, sipas burimeve të Euronews, është të përpiqet të bindë vendet që kanë njoftuar tashmë qëllimin e tyre për të kontribuar në PURL që të rrisin kontributet e tyre, duke shtuar se zyrtarët ukrainas ishin të vetëdijshëm se kjo ishte një temë e ndjeshme sepse çdo vend përballet me problemet e veta të brendshme.
Në fushën e betejës, prioritetet për Ukrainën janë paketat e mbështetjes për të mbajtur vijën e frontit, për të mbrojtur qytetet dhe për të mbrojtur infrastrukturën kritike të vendit, thanë burimet.
Vendosja e mbrojtjes ajrore në krahun lindor të NATO-s nuk e ka privuar ende Ukrainën nga burimet ushtarake. Por oficerët e lartë të aleancës duan që vendet të heqin kufizimet mbi pajisjet që dërguan atje për të mbrojtur hapësirën ajrore të NATO-s kundër kërcënimeve nga Rusia.
“Ne ende kemi disa nga këto paralajmërime kombëtare dhe ato po na pengojnë. Po na bëjnë më pak efektivë”, u tha Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, ligjvënësve në Slloveni të hënën.
Është një nga tre operacionet e mbrojtjes ajrore përgjatë krahut lindor. I dyti vepron në rajonin e Detit Baltik, ndërsa i treti mbulon kufirin e Polonisë me Ukrainën.
Gjenerali lejtnant amerikan Alex Grynkewich, Komandanti Suprem i Aleancës së NATO-s (SACEUR), beson se përgjigjja ndaj incidenteve të hapësirës ajrore në Poloni dhe Estoni ishte “libër shkollor”.
Por ai dëshiron të jetë i lirë të përdorë avionë në cilindo prej këtyre misioneve gjetkë, duke siguruar një mburojë ajrore të unifikuar me rregulla të përbashkëta angazhimi.
Kufizimet se kur lejohen avionët luftarakë të qëllojnë me armë paraqesin gjithashtu sfida.
“Sa më shumë paralajmërime kombëtare të jenë në fuqi, veçanërisht asetet tona të avionëve luftarakë, aq më e vështirë është për SACEUR”, u tha gazetarëve i dërguari i SHBA-së në NATO, Matthew Whitaker, përpara takimit të së mërkurës.
Grynkewich po kryen një shqyrtim të asaj që ai mendon se i duhet NATO-s për të menaxhuar sfidat e reja me të cilat po përballet, thonë diplomatët.
Ai pritet t’i ndajë planet e tij me vendet anëtare në fillim të vitit të ardhshëm.
