Sezoni i gripit ka filluar, ndërsa një rritje e rasteve me COVID-19 pritet gjatë dimrit. Dy ekspertë të sëmundjeve infektive ndajnë këshillat e tyre për kohën më të mirë për t’u vaksinuar kundër këtyre viruseve respiratore.
Këshillat e ekspertëve: Caitlin Rivers, epidemiologe në Qendrën për Sigurinë Shëndetësore në Johns Hopkins, dhe nënë e tre fëmijëve, zakonisht vaksinohet bashkë me familjen deri në fund të tetorit. Arsyeja? Fëmijët e saj, sapo kthehen në shkollë, fillojnë të sëmuren dhe sjellin viruse në shtëpi. Edhe pse janë të rinj dhe të shëndetshëm, vaksinat i mbrojnë nga mungesat në shkollë dhe punë. Ajo thekson se vaksinat nuk parandalojnë gjithmonë infektimin, por ndihmojnë në zbutjen e simptomave dhe parandalimin e sëmundjes së rëndë. Vaksina kundër COVID-19 gjithashtu ul rrezikun e “long covid”, ku simptomat si lodhja e rëndë dhe mjegulla mendore mund të zgjasin më shumë se tre muaj pas infektimit.
Andrew Pavia, mjek për sëmundje infektive pediatrike në Universitetin e Utah, është 69 vjeç dhe në grupin e rrezikut më të lartë. Ai zakonisht vaksinohet në tetor, duke përfituar nga rastet kur vaksinat ofrohen në vendin e punës apo në farmaci. Pavia ende trajton pacientë, përfshirë fëmijë me imunitet të dobët dhe të moshuar të brishtë, ndaj vaksinat janë thelbësore për të dhe për ata që e rrethojnë.
Koha apo komoditeti? Pavia këshillon që vaksina të merret sa herë që është e lehtë për t’u bërë. Nëse jeni në supermarket dhe farmacia ofron vaksina, merrni pesë minuta për ta bërë — sepse ndryshe mund të mos e caktoni kurrë një takim.
T’i merrni bashkë apo veçmas? Nëse keni reagime të forta ndaj vaksinave, si dhimbje në krah, mund të zgjidhni t’i merrni në krahë të ndryshëm. Rivers i mori në dy krahë gjatë të njëjtit takim, ndërsa pjesa tjetër e familjes në të njëjtin krah. Pavia i mori në kohë të ndryshme, për shkak të komoditetit.
Cilën vaksinë kundër COVID-19 të zgjidhni? Nëse keni pasur reagime të forta ndaj Pfizer apo Moderna, mund të konsideroni Novavax, e cila përdor teknologji tradicionale me bazë proteine dhe ka më pak efekte anësore të përkohshme. Për meshkujt 12–29 vjeç, Novavax mund të jetë më e sigurt për shkak të mungesës së rrezikut për miokardit (inflamacion i muskulit të zemrës), një efekt i rrallë i vaksinave mRNA.
Sa zgjat mbrojtja nga vaksinat? Pavia thotë se mbrojtja nga infektimi zgjat rreth gjashtë muaj për shumicën e njerëzve. Të moshuarit dhe ata me rrezik të lartë mund të konsiderojnë dy doza në vit. Megjithatë, ai nuk mendon se çdo person mbi 65 vjeç ka nevojë për përforcues çdo gjashtë muaj, nëse janë të shëndetshëm dhe kanë pasur infeksione apo vaksina të mëparshme.
Planifikoni vaksinimin para ngjarjeve të rëndësishme Nëse keni një dasmë apo konferencë, vaksinohuni dy javë më parë për të pasur mbrojtje optimale, pasi përgjigja imune kulmon pas një muaji.
Si të mendoni për sezonin e gripit Efektiviteti i vaksinës kundër gripit bie pas 5–6 muajsh, veçanërisht te të moshuarit. Prandaj, tetori është koha ideale për vaksinim, duke siguruar mbrojtje deri në mars. Vaksinimi rreth Halloween mund të zgjatë mbrojtjen për një sezon të vonuar të gripit, por deri në Ditën e Falënderimeve, gripi zakonisht është i përhapur dhe rastet rriten ndjeshëm.
