Kryeministri i Kanadasë, Mark Carney, ka thirrur zgjedhjet e parakohshme më 28 prill, duke gjuajtur topin në një garë që pritet gjerësisht të fokusohet në marrëdhëniet e tensionuara me SHBA-në mes kërcënimeve për të ardhmen ekonomike dhe politike të Kanadasë.
“Ne po përballemi me krizën më të rëndësishme të jetës sonë për shkak të veprimeve të pajustifikuara tregtare të Presidentit [Donald] Trump dhe kërcënimeve të tij ndaj sovranitetit tonë”, tha ai.
“Ai dëshiron të na thyejë, që Amerika të mund të na zotërojë. Ne nuk do ta lejojmë këtë të ndodhë. Jemi mbi tronditjen e tradhtisë, por nuk mund t’i harrojmë kurrë mësimet. Duhet të kujdesemi për veten. Duhet të kujdesemi për njëri-tjetrin”.
Carney u takua me guvernatoren e përgjithshme, Mary Simon, duke i kërkuar asaj të shpërndajë parlamentin e 44-të të vendit dhe të thërrasë zgjedhje. Sipas ligjit federal, kohëzgjatja minimale e një fushate është 37 ditë.
Duke thirrur zgjedhjet e parakohshme në kërkim të një “mandati të fortë dhe pozitiv”, Carney nuk duhet të përballet me një parlament armiqësor – një përballje e ndërlikuar nga fakti se ai nuk ka një vend në Dhomën e Komunave.
Parlamenti do të kthehej të hënën pasi u shty për dy muaj, pas njoftimit të dorëheqjes së ish-kryeministrit Justin Trudeau në fillim të janarit.
Vendimi i Carney vjen pasi liberalët përjetojnë një luhatje të paprecedentë në sondazhe që i ka vënë tani ata përpara konservatorëve, me disa që parashikojnë se partia ka mbështetje të mjaftueshme në nivel kombëtar për të formuar një qeveri të shumicës.
Para shpërbërjes së parlamentit, liberalët në detyrë mbanin 152 vende në Dhomën e Komunave. Konservatorët kishin 120, Blloku Québécois 33, NDP 24 dhe partia e Gjelbër dy.
“Carney ka qenë ndryshimi i lojës dhe ka përmbysur plotësisht fatin e partisë liberale”, tha Lori Turnbull, drejtore e shkollës së administratës publike të Universitetit Dalhousie.
“Dhe gjithnjë e më shumë, këto zgjedhje nuk kanë të bëjnë më me partitë, apo markat që ato përfaqësojnë. Ne nuk e zgjedhim kryeministrin tonë drejtpërdrejt, por ndjenja gjithnjë e më shumë është se njerëzit janë gati të votojnë për liderin që duan të shohin si kryeministër”.
Sondazhe të shumta nga firmat e sondazheve sugjerojnë që kanadezët e shohin Carney-n si më të aftë se lideri konservator, Pierre Poilievre, në trajtimin e turbullirave ekonomike, bisedimeve tregtare dhe marrëdhënieve me një Shtëpi të Bardhë armiqësore dhe të paparashikueshme.
Trump ka zënë vend të dukshëm në narrativën politike të Kanadasë, duke kërcënuar vazhdimisht se do të bëjë luftë ekonomike ndaj aleatit më të ngushtë të SHBA-së dhe një prej partnerëve të saj më të mëdhenj tregtarë, me qëllimin përfundimtar të aneksimit të fqinjit verior të vendit.
Këto kërcënime, dhe perspektiva e tarifave të dhimbshme për mallrat kanadeze, e kanë elektrizuar vendin, me një vatër patriotizmi, thirrje për bojkotimin e mallrave amerikane dhe një klithmë “bërryl lart”.
“Zgjedhjet sigurisht që do të kenë një pyetje në votim. Por nuk është Trump, është pasiguri. Trump është një simbol i asaj që ai po tregon se si Kanadaja është e prekshme në shumë mënyra. Njerëzit duan një udhëheqës që mund të jetë antidoti për këtë pasiguri”, tha Turnbull.
“Dhe nëse shikoni sondazh pas sondazhi, njerëzit besojnë se Carney ofron diçka, në këtë moment, që kanadezët kanë nevojë”.
