Mirëmëngjesi. Po fillojmë me telefonatën Putin-Trump lidhur me Ukrainën dhe pasojat e sulmeve të Izraelit në Gaza.
Putini tha se do të pranonte një armëpushim për objektivat energjetike
Në një telefonatë me Presidentin Trump, Presidenti Vladimir Putin tha dje se do të pranonte ndalimin e sulmeve ndaj infrastrukturës energjetike në luftën e Rusisë me Ukrainën, përderisa të dy palët e respektojnë atë, sipas Kremlinit. Por lideri rus nuk pranoi një armëpushim më të gjerë 30-ditor të propozuar nga SHBA dhe Ukraina.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, tha se ishte i hapur të ndërpriste sulmet ndaj objektivave energjetike, por këmbënguli që marrëveshja të mos ishte e njëanshme. “Nuk mund të ndodhë që Rusia të sulmojë sektorin tonë energjetik, ndërsa ne të heshtim,” tha ai. “Ne do të përgjigjemi.”
Putini i ka thënë Trumpit se “kushti kryesor” për zgjidhjen e konfliktit ishte ndërprerja e ndihmës ushtarake dhe inteligjente perëndimore ndaj Ukrainës, tha kolegu im Paul Sonne, që mbulon Rusinë. Një rrugë e tillë, shtoi ai, “në thelb do ta linte Ukrainën përgjithmonë të cenueshme ndaj Rusisë.”
Shtëpia e Bardhë tha se një pauzë në sulmet energjetike do të ishte një hap i parë drejt paqes, por rezultati i telefonatës me Putinin dukej shumë më pak sesa ajo që Trump kishte sugjeruar si të mundshme.
Analizë: Ndalimi i sulmeve ndaj objektivave energjetike do t’i sillte përfitim të dy vendeve. Ukraina është përballur me sulmet e përsëritura ruse në rrjetin e saj energjetik, ndërsa sulmet ukrainase mbi objektivat e naftës dhe gazit rus kanë rrezikuar një burim kyç të ardhurash.
Të nderlidhura:
- SHBA po kërkon akses te mineralet ukrainase, përpunimi i të cilave kërkon energji të madhe. Centrali i Zaporizhzhias, i kontrolluar nga rusët në Ukrainën jugore, mund ta ndihmojë këtë qëllim, sipas Kievit.
- Rusia ka rritur ndjeshëm fushatën e sabotazhit, në përpjekje për të bërë presion mbi Evropën dhe SHBA-në që të kufizojnë mbështetjen për Ukrainën, thuhet në një studim.
Sulmet e Izraelit në Gaza vranë mbi 400 persona
Forcat izraelite nisën dje sulme ajrore shkatërruese në të gjithë Rripin e Gazës, duke i dhënë fund një armëpushimi të përkohshëm me Hamasin, që kishte nisur në janar dhe duke ngritur mundësinë e rikthimit të luftës së plotë. Më shumë se 400 persona, përfshirë fëmijë, u vranë në sulme, sipas ministrisë së shëndetësisë në Gaza, duke e bërë këtë një nga ditët më vdekjeprurëse të luftës. Ja çfarë duhet të dini.
Sulmet erdhën pas javësh bisedimesh të pasuksesshme që synonin zgjatjen e armëpushimit të brishtë. Faza e parë e armëpushimit kishte skaduar në fillim të marsit, por kryesisht kishte qëndruar në fuqi, ndërsa diplomatët punonin për ta zgjatur atë, për lirimin e pengjeve izraelite të mbijetuara dhe për t’i dhënë fund luftës. Nga 59 pengjet që ndodhen ende në Gaza, besohet se më pak se gjysma janë gjallë.
Kryeministri Benjamin Netanyahu sugjeroi dje se Izraeli do të vazhdojë sulmet paralelisht me negociatat. “Kjo është vetëm fillimi,” tha ai. “Ne do të vazhdojmë të luftojmë për t’i arritur të gjitha objektivat e luftës.” Zyrtarët e Hamasit thanë se Izraeli kishte shkelur hapur armëpushimin, por nuk patën një përgjigje të menjëhershme ushtarake.
Analizë: Izraeli duket se është rikthyer në luftë në përpjekje për të shkatërruar shpresat e Hamasit për të mbajtur kontrollin në Gaza, shkruajnë Patrick Kingsley dhe Ronen Bergman.
Kryegjyqtari amerikan i kundërpërgjigjet Trumpit
Pak orë pasi Presidenti Trump bëri thirrje për shkarkimin e një gjykatësi që kishte vendosur kundër administratës së tij, Kryegjyqtari John Roberts lëshoi një deklaratë të rrallë publike duke e dënuar këtë ide.
“Prej më shumë se dy shekujsh,” tha Roberts, “është vendosur qartë se shkarkimi nuk është përgjigje e duhur ndaj një mosmarrëveshjeje rreth një vendimi gjyqësor.” Gjykatësi i sulmuar nga Trump kishte urdhëruar ndalimin e deportimit të qindra migrantëve në El Salvador.
Konteksti: Çështja e deportimit është kthyer në pikë debati më të gjerë rreth fuqisë presidenciale dhe rolit të gjykatave në kontrollimin e përdorimit të kësaj fuqie.
Hapësirë: Dy astronautë të NASA-s zbritën në brigjet e Gjirit të Floridës pas një qëndrimi në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor, i cili zgjati rreth nëntë muaj më shumë se sa ishte planifikuar.
Teknologji: Google ra dakord të blejë kompaninë fillestare të sigurisë kibernetike Wiz për 32 miliardë dollarë, blerja e saj më e madhe deri më tani.
Gjermani: Parlamenti miratoi me vështirësi një plan për të liruar kufijtë e huamarrjes së qeverisë, në mënyrë që të investojë fuqishëm në mbrojtje dhe infrastrukturë, për të kompensuar zhvendosjen e vëmendjes së SHBA-së larg Europës.
Sudan: Shkurtimet në ndihmën amerikane po godasin burimet jetësore nga të cilat varen refugjatët që po largohen nga dhuna dhe uria në Darfur.
Britani: Pas disa javësh debatesh të tensionuara të brendshme, qeveria e qendrës së majtë e Laburistëve ka prezantuar planet për të kufizuar kostot në rritje të mirëqenies sociale.
Francë: Caroline Darian, vajza e Gisèle Pelicot, po ndjek çështjen e saj kundër babait të saj për përdhunim dhe sulm seksual.
Afrika e Jugut: Vendi refuzoi të largojë shkencëtarët nga një bazë në Antarktidë pas hetimeve mbi akuzat për sulme fizike dhe ngacmime seksuale.
Krim: Ish-menaxherë të spitaleve në Britani kërkuan ndalimin e hetimeve për vrasje ndaj infermieres Lucy Letby, duke cituar prova të reja që sugjerojnë se foshnjat kishin vdekur për shkaqe të tjera.
Nepal: Dronët do të përdoren për të transportuar ngarkesa të rënda dhe të rrezikshme në malin Everest, një detyrë që zakonisht kryhet nga udhërrëfyesit malorë.
Kinë: Zyrtarët qeveritarë janë angazhuar me shpejtësi për të treguar se si po e përdorin teknologjinë e inteligjencës artificiale të kompanisë DeepSeek, që kur themeluesi i saj u takua me Xi Jinping.
