Vendet që marrin pjesë në COP30, takimin më të madh për klimën të vitit, kanë rënë dakord për një marrëveshje kompromisi që përcakton hapat për të ndihmuar në përshpejtimin e veprimeve klimatike.
Marrëveshja do të rriste financimin për vendet e varfra që përballen me ngrohjen globale, por nuk përmend lëndët djegëse fosile që e nxisin atë.
Në sigurimin e marrëveshjes në Brazil, vendet u përpoqën të demonstronin unitet global në adresimin e ndikimeve të ndryshimeve klimatike edhe pasi SHBA-të, emetuesi më i madh historik në botë, refuzuan të dërgonin një delegacion zyrtar.
“Është një rezultat i dobët”, tha ish-negociatori filipinas Jasper Inventor, tani në Greenpeace International.
Në tekstin e draft-marrëveshjes, në vend të një plani tranzicioni larg lëndëve djegëse fosile, marrëveshja “pranon se tranzicioni global drejt emetimeve të ulëta të gazrave serrë dhe zhvillimit rezistent ndaj klimës është i pakthyeshëm dhe trendi i së ardhmes”, dhe thotë se “Marrëveshja e Parisit (2015) po funksionon dhe vendos të shkojë më tej dhe më shpejt”.
Pavarësisht se në marrëveshje nuk përfshihej asnjë plan tranzicioni, presidenti i samitit, Andre Correa do Lago, tha se do të publikoheshin “udhërrëfyes” mbi lëndët djegëse fosile dhe pyjet, pasi nuk kishte konsensus për këto çështje.
Konferenca vjetore e Kombeve të Bashkuara bashkon udhëheqës botërorë, shkencëtarë, aktivistë dhe negociatorë nga e gjithë bota, të cilët bien dakord mbi hapat e mëtejshëm kolektivë për të trajtuar ndryshimet klimatike.
Konferenca dyjavore në qytetin e Amazonës duhej të përfundonte në orën 6 pasdite sipas orës lokale (9 pasdite sipas orës së Mbretërisë së Bashkuar) të premten, por u shty për në kohë shtesë.
Ngërçi ishte midis BE-së, e cila ushtroi presion për një gjuhë të qartë mbi largimin nga lëndët djegëse fosile, dhe Grupit Arab të kombeve, përfshirë eksportuesin kryesor të naftës, Arabinë Saudite, e cila e kundërshtoi atë.
Bllokimi u zgjidh pas bisedimeve që zgjatën gjithë natën, të udhëhequra nga Brazili, thanë negociatorët.
Komisioneri i klimës i Bashkimit Evropian, Wopke Hoekstra, tha të shtunën se marrëveshja e propozuar ishte e pranueshme, edhe pse blloku do të kishte dashur më shumë.
“Ne duhet ta mbështesim sepse të paktën po shkon në drejtimin e duhur”, tha ai.
Presidenti i Brazilit, Luiz Inacio Lula da Silva dhe rreth 80 vende, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar dhe Kolumbinë e pasur me qymyr, kishin kërkuar një plan se si të “largoheshin nga lëndët djegëse fosile”.
Ky është një zotim për të cilin të gjitha vendet ranë dakord dy vjet më parë në COP28 – dhe që atëherë kanë bërë shumë pak për ta zbatuar atë.
Por shumë vende – përfshirë prodhuesit kryesorë të naftës dhe gazit si Arabia Saudite dhe Rusia – e shohin këtë shtytje si shumë të detyrueshme ose një kërcënim për ekonomitë e tyre.
Sekretari i Energjisë i Mbretërisë së Bashkuar, Ed Miliband, i tha Sky News të premten se, ndërsa bisedimet e OKB-së për klimën janë një “makth”, ato janë “procesi më i mirë që kemi”.
Bisedimet vjetore të COP janë “kaq të vështira” sepse aty shohin më shumë se 190 vende që negociojnë mbi të ardhmen e ekonomive, oqeaneve dhe pyjeve të tyre, tha ai.
