Kina zbulon prototipin e “Kupolës së Artë” në stil kinez – një sistem mbrojtjeje nga raketat në shkallë globale
Kina ka zbuluar një prototip të një sistemi mbrojtës kundër raketave me shtrirje globale, të ngjashëm me konceptin amerikan të “Kupolës së Artë” (Golden Dome), raportoi më 30 shtator gazeta South China Morning Post (SCMP) me bazë në Hong Kong.
“Kupola e Artë”, e shpallur nga Presidenti amerikan Donald Trump më 20 maj të muajit të kaluar, është një sistem mbrojtës që zbulon lëshime raketash në shkallë globale duke përdorur satelitë, dhe i intercepton ato në hapësirë përpara se të arrijnë tokën.
Megjithëse Kina kritikoi ashpër planin e “Kupolës së Artë” në kohën e shpalljes, duke e cilësuar si një përpjekje për të “shndërruar hapësirën në një fushë beteje”, vendi ka zhvilluar në heshtje një sistem të ngjashëm brenda vendit.
Sistemi i hershëm paralajmërues i Kinës dhe teknologjia e mbikëqyrjes globale
Sipas SCMP, një ekip kërkimor i udhëhequr nga Li Xudong, kryeinxhinier në Institutin e Kërkimeve të Teknologjisë Elektromagnetike në Nanjing, ka zhvilluar një “platformë të shpërndarë për paralajmërim të hershëm me të dhëna të mëdha”, e cila tashmë është vendosur në shërbim të Ushtrisë Çlirimtare Popullore të Kinës.
Kjo platformë është në gjendje të zbulojë dhe gjurmojë në kohë reale deri në 1,000 raketa të lëshuara drejt Kinës nga çdo cep i globit, duke përdorur sensorë të ndryshëm, përfshirë satelitë, radarë, pajisje optike dhe mjete elektronike zbulimi.
Kur kjo platformë kombinohet me sistemet kineze të satelitëve dhe ndërprerjes së raketave, përbën atë që është quajtur “versioni kinez i Kupolës së Artë”. Megjithatë, SCMP thekson se kjo platformë ndodhet ende në fazat e hershme të zhvillimit.
Teknologji të avancuara dhe rol kyç i inteligjencës artificiale
Ky version kinez mbështetet në teknologji të avancuar të integrimit të të dhënave, duke përpunuar sasi masive të informacionit për të përcaktuar me shpejtësi trajektoren, llojin dhe ngarkesën e raketave, përfshirë nëse mbajnë apo jo koka luftarake reale.
Ekipi i Li-t ka përdorur teknologji të gjeneratës së ardhshme të komunikimit, që mundëson transmetim të qëndrueshëm të të dhënave edhe në kushte rrjeti të dobët apo të ndërprerë. Të dhënat e mbledhura përdoren gjithashtu për të përmirësuar performancën e platformës përmes mësimit të drejtuar nga inteligjenca artificiale (AI).
Situata në SHBA dhe ambiciet e Trump-it për hapësirën
Presidenti Trump, gjatë shpalljes së planit për “Kupolën e Artë”, premtoi se do ta vendoste në funksion brenda mandatit të tij. Sistemi amerikan synon të ndërtojë një rrjet prej më shumë se 1,000 satelitësh në orbitë të ulët, të kombinuar me sisteme ndërprerëse, për të bllokuar sulmet bërthamore dhe me raketa nga vendet armike që në hapësirë.
Ai e lidhi këtë projekt me përpjekjen e dikurshme të Presidentit Reagan për projektin “Star Wars” në vitin 1983, që u ndal për shkak të kufizimeve teknologjike dhe fundin e Luftës së Ftohtë.
Por sistemi amerikan ende nuk ka kaluar fazën e dizajnit të detajuar. Një raport i qershorit nga Qendra për Kontrollin e Armëve dhe Mos-përhapjen në SHBA deklaron se, “me ritmin aktual të zbatimit nga Departamenti i Mbrojtjes, sistemi nuk do të jetë i demonstruar përpara vitit 2028.”
Kostoja është gjithashtu shumë e diskutuar. Trump ka njoftuar një investim prej rreth 175 miliardë dollarësh, ndërsa Zyra e Buxhetit të Kongresit llogarit se do të nevojiten afro 831 miliardë dollarë – më shumë se 1 trilion dollarë amerikanë.
Kritikët theksojnë se sistemi përballet me sfida të mëdha teknike, përfshirë komunikimin e të dhënave, lidhjen e satelitëve, shpejtësinë e reagimit të sistemit të ndërprerjes, si dhe mbrojtjen nga ndërhyrjet e jashtme.
“Kina po e ndërton realisht, SHBA veç ka folur”
SCMP përfundon duke thënë:
“SHBA ka paraqitur vetëm një koncept, ndërsa Kina po e zbaton e para.”
“Meqenëse baza industriale e SHBA-së është dobësuar dhe ngadalëson zhvillimin e armëve të reja, Kina po fiton epërsinë teknologjike.”
Taivani futet në garë
Në mes të kësaj rivaliteti SHBA-Kinë, edhe Taivani po përgatit “versionin tajvanez të Kupolës së Artë”, duke e bërë më të ndërlikuar skenën e sigurisë në Azi.
Deputeti tajvanez Wang Dingyu, nga partia në pushtet, zbuloi më 13 shtator se ishulli synon të integrojë sistemet e tij të mbrojtjes ajrore në një qendër komanduese, për të ndërtuar një rrjet të pavarur të mbrojtjes nga raketat.
