Forcat Mbrojtëse të Izraelit thanë se Irani kishte nisur “rreth 100 dron drejt territorit izraelit” – një përgjigje e pritshme pasi Izraeli kreu sulme në të gjithë Iranin, të cilat sipas tyre kishin në shënjestër “zemrën” e programit të tij bërthamor.
Zëdhënësi i IDF-së, gjeneral brigade Effie Defrin, tha se Izraeli po punon për të kapur dronët, kurse tha se është shpallur gjendje e jashtëzakonshme.
Sulmi i Iranit vjen pasi Izraeli nisi sulme ajrore në të gjithë Iranin, të cilat sipas tij kishin në shënjestër programin bërthamor të Teheranit.
Sulmet e Izraelit ndaj Iranit, të cilat ndodhën nga e enjtja në orët e vona deri të premten, thuhet se vranë Hossein Salami, shefin e Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit, si dhe shefin e shtabit të forcave të armatosura iraniane. Dy shkencëtarë të shquar bërthamorë u vranë gjithashtu, sipas mediave shtetërore iraniane.
Presidenti izraelit Benjamin Netanyahu tha se sulmet ishin një “operacion ushtarak i synuar për të zmbrapsur kërcënimin iranian ndaj mbijetesës së Izraelit”, duke pretenduar se “nëse nuk ndalet, Irani mund të prodhojë një armë bërthamore në një kohë shumë të shkurtër”.
Qeveria iraniane tha se sulmet e Izraelit kishin “vërtetuar se nuk i përmbahet asnjë rregulli të së drejtës ndërkombëtare. Ne pohojmë të drejtën tonë për t’u hakmarrë dhe do t’i përgjigjemi këtij entiteti terrorist me vendosmëri dhe vendosmëri”.
Më herët, shpërthime u dëgjuan në kryeqytetin iranian, Teheran, ndërsa Izraeli pretendoi se po sulmonte vendin. Mediat shtetërore iraniane raportuan shpërthime në pjesët verilindore të qytetit.
Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) konfirmoi të premten në mëngjes se një sulm izraelit goditi impiantin e pasurimit të uraniumit të Iranit në Natanz.
“IAEA po monitoron nga afër situatën thellësisht shqetësuese në Iran… Agjencia është në kontakt me autoritetet iraniane në lidhje me nivelet e rrezatimit. Ne jemi gjithashtu në kontakt me inspektorët tanë në vend”, deklaroi drejtori i Përgjithshëm i IAEA-së, Rafael Mariano Grossi.
Udhëheqësit izraelitë e cilësuan “sulmin parandalues” si një luftë për mbijetesën e kombit, duke shtuar se ishte e nevojshme për të parandaluar atë që e përshkruan si një kërcënim të menjëhershëm që Irani do të paraqiste nëse zhvillonte armë bërthamore.
Mbetet e paqartë se sa afër është vendi për ta arritur këtë apo nëse në të vërtetë kishte qenë duke planifikuar një sulm.
Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu tha se Izraeli shënjestroi si lokacionet bërthamore ashtu edhe ato ushtarake.
“Mund të jetë një vit. Mund të jetë brenda pak muajsh”, tha kryeministri Benjamin Netanyahu, ndërsa u zotua të vazhdojë sulmin për aq kohë sa të jetë e nevojshme për të “eliminuar këtë kërcënim”.
“Ky është një rrezik i qartë dhe i pranishëm për mbijetesën e Izraelit”, tha ai.
Sulmi ndaj Iranit e çoi ushtrinë izraelite në kufijtë e saj, duke kërkuar përdorimin e furnizimeve të vjetra ajër-ajër për t’i afruar avionët luftarakë mjaftueshëm për të sulmuar.
Nuk ishte menjëherë e qartë nëse avionët luftarakë izraelitë hynë në hapësirën ajrore iraniane apo thjesht qëlluan të ashtuquajturat “raketa të palëvizshme” mbi një vend tjetër.
Raportohet se avionë luftarakë u dëgjuan duke fluturuar sipër Irakut në kohën e sulmit.
Sulmi vjen në një kohë kur tensionet kanë arritur kulme të reja lidhur me programin bërthamor të Teheranit që përparon me shpejtësi. Bordi i Guvernatorëve në IAEA për herë të parë në 20 vjet të enjten e kritikoi Iranin për mosbashkëpunimin me inspektorët e tij.
Irani njoftoi menjëherë se do të krijonte një vend të tretë pasurimi në vend dhe do të zëvendësonte disa centrifuga me centrifuga më të përparuara.
Izraeli prej vitesh ka paralajmëruar se nuk do ta lejojë Iranin të ndërtojë një armë bërthamore, diçka që Teherani këmbëngul se nuk e dëshiron – megjithëse zyrtarët atje kanë paralajmëruar vazhdimisht se mund ta bëjnë këtë.
Ministri i Mbrojtjes i Izraelit, Israel Katz, njoftoi një “situatë emergjente” në vend pas sulmeve. Ai tha se shkollat do të mbyllen në të gjithë vendin të premten, duke shtuar se një hakmarrje iraniane me raketa dhe dronë pritet në “të ardhmen e afërt”.
Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, tha se Izraeli ndërmori “veprime të njëanshme kundër Iranit” dhe se Izraeli e këshilloi Uashingtonin se besonte që sulmet ishin të nevojshme për vetëmbrojtje.
“Ne nuk jemi të përfshirë në sulme kundër Iranit dhe përparësia jonë kryesore është mbrojtja e forcave amerikane në rajon”, tha Rubio në një deklaratë të lëshuar nga Shtëpia e Bardhë.
Rubio tha se administrata Trump ndërmori hapa për të mbrojtur forcat e saj dhe mbeti në kontakt me partnerët e saj në rajon. Ai gjithashtu lëshoi një paralajmërim për Iranin se nuk duhet të shënjestrojë interesat ose personelin e SHBA-së.
Një media amerikane thotë se Presidenti Donald Trump thuhet se ka thirrur kabinetin e tij në një takim urgjent pas sulmit izraelit.
Në ditët para sulmeve, Uashingtoni e ka bërë të qartë se nuk do të marrë pjesë në asnjë sulm izraelit ndaj Iranit. Trump i kishte kërkuar Izraelit të përmbahej nga sulmet ndaj Teheranit dhe të kërkonte zgjidhje diplomatike, por pranoi se një sulm izraelit mund të ndodhte shumë mirë.
Më herët, Trump tha se i kërkoi Netanyahut të përmbahej nga çdo veprim ndërsa administrata negocionte me Iranin.
“Për sa kohë që mendoj se ka një (shans për) marrëveshje, nuk dua që ata të hyjnë sepse mendoj se kjo do ta prishte atë”, u tha Trump gazetarëve.
SHBA-të janë përgatitur që diçka të ndodhë, duke tërhequr tashmë disa diplomatë nga kryeqyteti i Irakut, Bagdadi, dhe duke ofruar evakuime vullnetare për familjet e trupave amerikane në rajonin e gjerë të Lindjes së Mesme.
Irani ndaloi të premten fluturimet në Aeroportin Ndërkombëtar Imam Khomeini jashtë Teheranit, aeroportit kryesor të vendit, sipas mediave shtetërore. Irani e ka mbyllur hapësirën e tij ajrore në të kaluarën kur ka nisur sulme hakmarrëse kundër Izraelit.
