Shkencëtarët kohët e fundit kanë vëzhguar formimin e oqeanit të gjashtë të Tokës, një fenomen që ndodh ndërsa pllakat tektonike largohen ngadalë, duke riformuar gradualisht kontinentin afrikan.
Nëse ky proces vazhdon, ai mund të transformojë gjeografinë e planetit dhe të ndikojë në perspektivat ekonomike të disa vendeve.
Ndarja e pllakave tektonike
Procesi që çon në formimin e këtij oqeani të paprecedentë përfshin ndërveprimin e tre pllakave kryesore tektonike: pllakës afrikane , pllakës arabe dhe pllakës somaleze. Për rreth 30 milionë vjet, pllaka arabe është larguar ngadalë nga kontinenti afrikan, ndërsa pllaka somaleze po ndahet gjithashtu nga pllaka afrikane, duke krijuar një çarje nëpër Luginën e Riftit të Afrikës Lindore. Kjo ndarje e vazhdueshme po hap rrugën për një oqean të ri midis këtyre dy masave tokësore.
Pllaka lëvizëse
Pjatë afrikane: Ngadalë ndahet nga pllakat arabe dhe somaleze.
Pjatë arabe: Duke u larguar në mënyrë të qëndrueshme nga Afrika.
Pjatë somaleze: Gjithashtu duke u larguar nga Afrika, duke kontribuar në formimin e çarjes.
Vendndodhja e Oqeanit të Gjashtë
Oqeani i gjashtë pritet të formohet në Riftin e Afrikës Lindore, një rajon gjeologjik që kalon nëpër Etiopi, Kenia dhe Tanzani. Çarja shtrihet në të gjithë Detin e Kuq dhe Gjirin e Adenit dhe gjatë miliona viteve, uji nga deti do të përmbytë çarjen, duke krijuar gradualisht një trup të ri uji që do të bëhet oqeani i ri.
Nëse ky fenomen gjeologjik vazhdon, mund të çojë në një riorganizim të madh gjeografik. Vendet aktualisht pa dalje në det, si Zambia dhe Uganda, mund të kenë akses në bregde, duke ndryshuar pozicionet e tyre gjeografike dhe perspektivat ekonomike. Oqeani i ardhshëm do të shtrihet në të gjithë Luginën Rift, duke e transformuar rajonin në një vijë të re bregdetare, duke riformuar kështu gjeografinë e Afrikës dhe të planetit.
Një përmbledhje e ndryshimeve të mundshme:
Përparimet teknologjike që mundësojnë vëzhgimin
Megjithëse këto lëvizje tektonike ndodhin me një ritëm tepër të ngadaltë, përparimet e fundit teknologjike, veçanërisht përdorimi i GPS, i lejojnë studiuesit të monitorojnë këto ndryshime me saktësi të paparë.
Sipas Ken Macdonald, një gjeofizikan detar në Universitetin e Kalifornisë, instrumentet GPS mund të matin lëvizjet e pllakave me një saktësi prej vetëm disa milimetrash në vit. Falë këtyre të dhënave, shkencëtarët mund të gjurmojnë evolucionin e Rift Afrikan dhe të parashikojnë formimin përfundimtar të oqeanit të ri.
Teknologjitë e avancuara:
GPS lejon gjurmimin e saktë të lëvizjeve të pllakave tektonike.
Të dhënat e lëvizjes mblidhen rregullisht, duke ofruar një pamje të detajuar të ndryshimeve.
E ardhmja gjeologjike e Tokës
Edhe pse ky proces është i padukshëm për syrin e njeriut, ai ka implikime të thella për të ardhmen e planetit. Sipas Macdonald, Gjiri i Adenit dhe Deti i Kuq do të derdhen përfundimisht në rajonin Afar dhe Afrikën Lindore, duke formuar një oqean të ri. Ky ndryshim gjeologjik monumental mund të ndikojë gjithashtu në klimën globale, duke ndikuar në rrymat e oqeanit dhe, nga ana tjetër, modelet e motit në mbarë botën.
Kjo ngjarje tregon se Toka është në transformim të vazhdueshëm, edhe në një shkallë gjeologjike.
Ndërsa kjo ndarje tektonike mund të marrë miliona vjet për t’u përfunduar, formimi i oqeanit të gjashtë dhe pasojat e tij gjeografike dhe ekonomike, në afat të gjatë, do të shënojnë një pikë kthese në evolucionin e planetit. Hulumtimi i vazhdueshëm në këtë ngjarje do të sigurojë gjithashtu njohuri të vlefshme për lëvizjet tektonike dhe historinë gjeologjike të Tokës.
