Polonia shpalli një inkursion të dronëve rusë në hapësirën e saj ajrore si një “akt agresioni” dhe, në koordinim me partnerët e NATO-s, rrëzoi më shumë se 10 dronë duke përdorur avionë luftarakë, përfshirë F-35-t holandeze, më 10 shtator. Ky ndërprerje detyroi mbylljen e përkohshme të aeroporteve si Varshava Chopin dhe ngriti alarmin në provincat lindore të Polonisë. Ky është reagimi i parë i drejtpërdrejtë ushtarak i Polonisë ndaj Rusisë mes tensioneve gjithnjë në rritje në rajon.
Në fakt, marrëdhënia e NATO-s me Rusinë kishte arritur një pikë historike të ulët. Dikur një partneritet më bashkëpunues, lidhjet mes Aleancës së Atlantikut Verior dhe Moskës janë përkeqësuar ndjeshëm, duke ngjasuar sot me përballjen e ftohtë të Luftës së Ftohtë. Udhëheqësit e NATO-s e shohin Rusinë si kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë, por paralajmërimet dhe dënimet e përsëritura nga Aleanca deri tani kanë pasur pak ndikim mbi Kremlinin.
Atëherë, si u kthye një marrëdhënie dikur konstruktive mes NATO-s dhe Rusisë në kaq konfliktuale?
-
Traktati i Brukselit
Më 17 mars 1948, u nënshkrua Traktati i Brukselit si zgjerim i Traktatit të Dunkirkut të vitit 1947, i hartuar për të mbrojtur nga ndonjë agresion i mundshëm gjerman ose sovjetik pas Luftës së Dytë Botërore.- Advertisement - -
Traktati i Atlantikut Verior
Më 4 prill 1949, udhëheqësit perëndimorë u mblodhën në Uashington për të nënshkruar Traktatin e Atlantikut Verior. Presidenti amerikan e quajti paktin “një ndikim pozitiv, jo negativ për paqen.” -
Krijimi i NATO-s
Traktati i Atlantikut Verior u zbatua përmes NATO-s, e cila u themelua për të siguruar mbrojtje kolektive kundër Bashkimit Sovjetik. -
Lufta e Koresë dhe kërcënimi sovjetik
Në qershor 1950, Koreja e Veriut, e mbështetur nga Bashkimi Sovjetik, pushtoi Korenë e Jugut. Ky konflikt shkaktoi frikë te anëtarët e NATO-s për një marrje të pushtetit nga komunistët. -
Gjermania Perëndimore në NATO dhe formimi i Paktit të Varshavës
Më 6 maj 1955, Gjermania Perëndimore iu bashkua NATO-s, gjë që u pa si kërcënim i drejtpërdrejtë për BRSS. Si reagim, sovjetikët krijuan Paktin e Varshavës me Poloninë, Hungarinë, Çekosllovakinë, Bullgarinë, Rumaninë, Gjermaninë Lindore dhe Shqipërinë. -
Muri i Berlinit dhe Lufta e Ftohtë
Ndërtimi i Murit të Berlinit në vitin 1961 shënoi përshkallëzim të tensioneve. Po ashtu, kriza e raketave në Kubë shihet si momenti më i afërt i një lufte bërthamore mes Uashingtonit dhe Moskës. -
Pas Luftës së Ftohtë
Me shpërbërjen e BRSS-së në dhjetor 1991, NATO filloi të ndërtonte partneritet strategjik me Rusinë, përfshirë krijimin e Këshillit të Partneritetit Euro-Atlantik dhe programit Partneritet për Paqe (PFP) në 1994. -
Marrëveshja Themeluese NATO–Rusi (1997)
Të dyja palët premtuan të ndërtonin paqe të qëndrueshme dhe Rusia u zotua të mos përdorë forcë kundër vendeve të NATO-s. -
Pas 11 Shtatorit 2001
Putin ofroi bashkëpunim me SHBA-në dhe marrëdhëniet me NATO-n u përmirësuan. Në vitin 2002 u krijua Këshilli NATO–Rusi, me bashkëpunim në Afganistan dhe stërvitje të përbashkëta. -
Kriza të reja
Agresioni i Rusisë në Gjeorgji (2008), pushtimi i Krimesë (2014) dhe ndërhyrjet e tjera shkaktuan pezullime të bashkëpunimit. NATO forcoi praninë në lindje dhe dënoi përpjekjet e Rusisë për helmimin e Sergei Skripalit (2018). -
Sulmi i plotë ndaj Ukrainës (2022)
Pushtimi i Ukrainës çoi marrëdhëniet NATO–Rusi në nivelin më të ulët që nga Lufta e Ftohtë. NATO vendosi sanksione të ashpra dhe forcoi krahun lindor. -
Zgjerimi i NATO-s
Pas hyrjes së Suedisë dhe Finlandës, kufiri tokësor i NATO-s me Rusinë u dyfishua. Putin e akuzoi NATO-n për rrethim. -
Samiti i Uashingtonit 2024
Aleatët riafirmuan se e ardhmja e Ukrainës është në NATO, por ftesë formale nuk do të ketë para përfundimit të luftës. -
Përshkallëzimi i fundit (2024)
Pas heqjes së ndalimit nga SHBA për përdorimin e raketave me rreze të gjatë nga Ukraina, Putini ndryshoi doktrinën bërthamore dhe Rusia përdori një raketë të re bërthamore të tipit Oreshnik.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, paralajmëroi se Federata Ruse është kërcënimi më i madh dhe më i drejtpërdrejtë për sigurinë e aleatëve, duke shtuar se Putini po e përdor Ukrainën si “fushë testimi për raketa eksperimentale dhe po vendos ushtarë nga Koreja e Veriut në këtë luftë të paligjshme.”
