Presidenti rus Vladimir Putin ka dalë me një propozim për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë ku përfshijnë një kërkesë që udhëheqësit perëndimorë të zotohen me shkrim për të ndaluar zgjerimin e NATO-s drejt lindjes dhe për të hequr një pjesë të sanksioneve ndaj Rusisë, sipas tre burimeve ruse me njohuri për negociatat.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka thënë vazhdimisht se dëshiron t’i japë fund konfliktit më vdekjeprurës evropian që nga Lufta e Dytë Botërore dhe ka treguar zhgënjim në rritje me Putinin ditët e fundit, duke paralajmëruar të martën se udhëheqësi rus po “luan me zjarrin” duke refuzuar të angazhohet në bisedime për armëpushim me Kievin, ndërsa forcat e tij kanë shënuar përparime në fushën e betejës.
Pasi foli me Trumpin për më shumë se dy orë javën e kaluar, Putini tha se kishte rënë dakord të punonte me Ukrainën për një memorandum që do të përcaktonte konturet e një marrëveshjeje paqeje, duke përfshirë edhe kohën e një armëpushimi.
Rusia thotë se aktualisht po harton versionin e saj të memorandumit dhe nuk mund të vlerësojë se sa kohë do të zgjasë kjo.
Kievi dhe qeveritë evropiane e kanë akuzuar Moskën për zvarritje ndërsa trupat e saj përparojnë në Ukrainën lindore.
“Putini është i gatshëm të bëjë paqe, por jo me çdo çmim”, tha një burim i lartë rus me njohuri mbi mendimin e nivelit të lartë të Kremlinit, i cili foli në kushte anonimiteti.
Tre burimet ruse thanë se Putin dëshiron një premtim “të shkruar” nga fuqitë e mëdha perëndimore për të mos zgjeruar aleancën e NATO-s të udhëhequr nga SHBA-të drejt lindjes – shkurtim për përjashtimin formal të anëtarësimit të Ukrainës, Gjeorgjisë dhe Moldavisë dhe republikave të tjera ish-sovjetike.
Rusia gjithashtu dëshiron që Ukraina të jetë neutrale, të hiqen disa sanksione perëndimore, të zgjidhet çështja e aseteve sovrane ruse të ngrira në Perëndim dhe të mbrohen folësit rusë në Ukrainë, thanë të tre burimet.
Burimi i parë tha se, nëse Putini e kupton se nuk është në gjendje të arrijë një marrëveshje paqeje sipas kushteve të tij, ai do të përpiqet t’u tregojë ukrainasve dhe evropianëve me anë të fitoreve ushtarake se “paqja nesër do të jetë edhe më e dhimbshme”.
Kremlini nuk iu përgjigj një kërkese për koment mbi raportimin e Reuters.
Putin dhe zyrtarët rusë kanë thënë vazhdimisht se çdo marrëveshje paqeje duhet të adresojë “shkaqet rrënjësore” të konfliktit – shkurtimi rus për çështjen e zgjerimit të NATO-s dhe mbështetjen perëndimore për Ukrainën.
Kievi ka thënë vazhdimisht se Rusisë nuk duhet t’i jepet e drejta e vetos mbi aspiratat e saj për t’u bashkuar me aleancën e NATO-s. Ukraina thotë se ka nevojë që Perëndimi t’i japë një garanci të fortë sigurie për të penguar çdo sulm të ardhshëm rus.
Një gjykatë franceze e shpalli të mërkurën kirurgun në pension Joel Le Scournec fajtor për abuzim seksual me qindra pacientë të rinj nën kujdesin e tij, disa prej të cilëve ishin fëmijë nën anestezi.
Administrata e Presidentit Volodymyr Zelenskiy nuk iu përgjigj një kërkese për koment.
NATO gjithashtu në të kaluarën ka thënë se nuk do ta ndryshojë politikën e saj të “dyerve të hapura” vetëm sepse Moska e kërkon këtë. Një zëdhënës i aleancës me 32 anëtarë nuk iu përgjigj pyetjeve të Reuters.
Putini urdhëroi dhjetëra mijëra trupa në Ukrainë në shkurt të vitit 2022, pas tetë vitesh luftimesh në Ukrainën lindore midis separatistëve të mbështetur nga Rusia dhe trupave ukrainase.
Rusia aktualisht kontrollon pak më pak se një të pestën e vendit. Edhe pse përparimet ruse janë përshpejtuar gjatë vitit të kaluar, lufta po i kushton shtrenjtë si Rusisë ashtu edhe Ukrainës për sa i përket viktimave dhe shpenzimeve ushtarake.
Reuters raportoi në janar se Putini po bëhej gjithnjë e më i shqetësuar nga shtrembërimet ekonomike në ekonominë e Rusisë gjatë kohës së luftës, për shkak të mungesës së fuqisë punëtore dhe normave të larta të interesit të vendosura për të frenuar inflacionin. Çmimi i naftës, themeli i ekonomisë së Rusisë, ka rënë vazhdimisht këtë vit.
Trump, i cili krenohet që ka marrëdhënie miqësore me Putinin dhe ka shprehur bindjen e tij se udhëheqësi rus dëshiron paqe, ka paralajmëruar se Uashingtoni mund të vendosë sanksione të mëtejshme nëse Moska vonon përpjekjet për të gjetur një zgjidhje.
Trump sugjeroi në mediat sociale të dielën se Putini ishte “çmendur plotësisht” duke lëshuar një sulm masiv ajror ndaj Ukrainës javën e kaluar.
Burimi i parë tha se nëse Putini shihte një mundësi taktike në fushën e betejës, ai do të shtyhej më tej në Ukrainë – dhe se Kremlini besonte se Rusia mund të luftonte për vite me radhë, pavarësisht sanksioneve dhe vështirësive ekonomike që do të vendoseshin nga Perëndimi.
Një burim i dytë tha se Putini tani ishte më pak i prirur të bënte kompromis për territorin dhe po i përmbahej qëndrimit të tij publik, se donte të merrte në pronësi të Rusisë të gjitha katër rajonet në Ukrainën lindore.
“Putini e ka ashpërsuar qëndrimin e tij”, tha burimi i dytë për çështjen e territorit.
Nga ana tjetër, Rusia ka propozuar mbajtjen e raundit të ardhshëm të bisedimeve të drejtpërdrejta me Ukrainën në Stamboll më 2 qershor me qëllim arritjen e një zgjidhjeje të qëndrueshme paqësore, tha të mërkurën Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov.
Nën presionin e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump , për t’i dhënë fund konfliktit më të përgjakshëm në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, delegatët nga vendet ndërluftuese u takuan më parë këtë muaj në Stamboll për herë të parë që nga marsi i vitit 2022, muajin pasi Rusia dërgoi trupa në fqinjin e saj.
Bisedimet e 16 majit dështuan të arrinin një marrëveshje për një armëpushim, siç kërkuan Kievi dhe aleatët e tij perëndimorë. Moska tha se duhet të përmbushen disa kushte përpara se një veprim i tillë të jetë i mundur.
“Shpresojmë që të gjithë ata që janë sinqerisht të interesuar, dhe jo vetëm me fjalë, për suksesin e procesit të paqes, do të mbështesin mbajtjen e një raundi të ri negociatash të drejtpërdrejta ruso-ukrainase në Stamboll”, tha Lavrov në një deklaratë.
