storm•/Mirëmëngjesi.
Po fillojmë me pezullimin e ndihmës amerikane për Ukrainën dhe tarifat për Kanadanë, Kinën dhe Meksikën.
Një pauzë në ndihmën ushtarake të SHBA për Ukrainën
Presidenti Trump pezulloi dorëzimin e ndihmës ushtarake për Ukrainën dje, sipas zyrtarëve të lartë amerikanë, të cilët thanë se pauza do të mbetet në fuqi derisa Trump të vendosë se Ukraina ka treguar një angazhim të sinqertë për bisedimet e paqes me Rusinë.
Urdhri hyri në fuqi menjëherë, duke ndikuar mbi 1 miliard dollarë në armë dhe municione që ishin në proces furnizimi apo porosie.
Më herët gjatë ditës, Presidenti Volodymyr Zelensky u kthye në Ukrainë pas një misioni diplomatik të vrullshëm, që përfshinte si një poshtërim nga Trump gjatë një takimi konfrontues në Zyrën Ovale, ashtu edhe një përqafim të ngrohtë nga liderët evropianë. Zelensky u zotua të përdorë të gjitha rrugët diplomatike për të kërkuar përfundimin e luftës, por ai pranoi se “rruga është ende e gjatë.”
Rusia nuk ka dhënë asnjë shenjë se do të pranojë ndonjë kusht tjetër përveç kapitullimit të Ukrainës dhe pushtimit të përhershëm të një pjese të madhe të territorit të saj—dhe Trump duket se është i vendosur të mbështesë Moskën. Ukrainasit thonë se nuk do të dorëzojnë armët nëse nuk marrin garanci sigurie të mbështetura nga SHBA, të cilat do të parandalonin një tjetër sulm rus.
Mbështetja: Britania dhe Franca kanë premtuar se një “koalicion i vullnetit” do të sigurojë një armëpushim. Por sa vende do të angazhohen dhe a ka kjo rëndësi, duke pasur parasysh refuzimin e Rusisë për të përfshirë një koalicion të tillë në çdo marrëveshje?
Lufta: Dronët tani kryejnë shumicën e vrasjeve në luftë, duke shkaktuar rreth 70 për qind të vdekjeve dhe plagosjeve, sipas komandantëve.
Tarifat që pritet të hyjnë në fuqi të martën
Këto tarifa do të shtojnë një taksë prej 25 për qind mbi eksportet meksikane dhe kanadeze që kalojnë kufirin, si dhe një taksë shtesë prej 10 për qind mbi mallrat kineze.
Trump gati për të vendosur tarifa të reja
Presidenti Trump pritet të zbatojë tarifat e forta që ka kërcënuar mbi mallrat e importuara nga Kanadaja, Meksika dhe Kina. Ai deklaroi dje se nuk kishte asnjë mundësi për një marrëveshje të minutës së fundit për t’i shmangur ato, dhe drejtuesit e kompanive e zyrtarët e huaj u vunë në lëvizje për të përgatitur kundërpërgjigjet e tyre.
Tarifat do të shtojnë 25 për qind mbi të gjitha eksportet meksikane dhe kanadeze që kalojnë kufirin dhe një taksë shtesë prej 10 për qind për mallrat kineze. Kanadaja ishte gati të hakmerrej, duke rrezikuar një luftë tregtare, ndërsa presidentja e Meksikës, Claudia Sheinbaum, tha: “Cilado qoftë vendimi i tyre, edhe ne do të marrim vendimet tona.”
Trump i ka përshkruar tarifat si një përpjekje për të ndalur rrjedhat e migrantëve dhe drogave vdekjeprurëse. Por gjatë një deklarate dje, ai ndryshoi qëndrimin, duke thënë se Kanadaja dhe Meksika duhet të zhvendosin fabrikat e makinave dhe prodhimin e tyre në SHBA. Të dyja vendet janë thellësisht të varura nga eksportet në SHBA.
Efektet: Njoftimi shkaktoi rënie në tregjet e aksioneve, me S&P 500 që ra me 1.8 për qind, humbja më e madhe ditore e këtij viti deri tani.
Automjetet: Tarifat ka të ngjarë të rrisin çmimet e makinave dhe kamionëve të rinj. Nissan dhe Stellantis mund të goditen më rëndë.
Përçarja: Çfarë fshihet pas marrëdhënies dashuri-urrejtje të Trump me Kanadanë, një nga partnerët më të mëdhenj tregtarë të SHBA?
Më shumë mbi Trump
- Në vend që të bojkotojnë fjalimin e Trump në Kongres sot, disa demokratë kanë ftuar punonjës federalë të pushuar nga puna.
- Disa vendime historike të Gjykatës së Lartë mbrojnë aftësinë e gazetarëve për të vënë në pyetje të fuqishmit. Një përpjekje e krahut të djathtë synon t’i përmbysë ato.
- Trump shpalli anglishten si gjuhën zyrtare të SHBA. Çfarë nënkupton kjo në një vend ku fliten 350 gjuhë?
- Zyrtarët e shëndetësisë së administratës Trump po minimizojnë një shpërthim fruthi në Teksas, sipas ekspertëve.
- Elon Musk ka anuluar 4 miliardë dollarë kursime shtesë që grupi i tij tha se i kishte siguruar për taksapaguesit amerikanë përmes “murit të faturave”.
- Në një intervistë tre-orëshe me Joe Rogan, Musk duket se kundërshtoi komentet e Trump mbi programet e ndihmës sociale.
Izraeli dhe Hamasi po planifikojnë një rikthim të mundshëm në luftë
Ndërsa diskutimet për armëpushim vazhdojnë midis Izraelit dhe Hamasit, të dyja palët po përgatiten për mundësinë që përpjekjet të dështojnë dhe konflikti të rifillojë.
Hamasi po mbledh bomba të pashpërthyera për të ndërtuar pajisje shpërthyese artizanale, rekruton anëtarë të rinj dhe zëvendëson komandantët, sipas një anëtari të krahut ushtarak të Hamasit. Zyrtarët izraelitë thanë se Izraeli është përgatitur gjerësisht për një fushatë të re dhe më të ashpër në Gaza.
Në Rripin e Gazës, palestinezët po ndiejnë efektet e ndalimit nga Izraeli të hyrjes së të gjitha mallrave dhe ndihmës humanitare, ndërsa çmimet e ushqimeve dhe mallrave thelbësore po rriten.
Një rikthim tragjik: Një burrë u dorëzua si peng më 7 tetor, duke shpresuar të shpëtonte gruan dhe vajzat e tij. Pas 500 ditësh nëntokë, ai u kthye në shtëpi për të mësuar se ato ishin vrarë.
Lajmet kryesore të tjera
- Gjermani: Një burrë hyri me makinë në një turmë gjatë drekës në Mannheim, duke vrarë të paktën dy persona. Shoferi u arrestua.
- Papa: Vatikani tha se Papa Françesku, 88 vjeç, pati dy kriza akute respiratore në spital dje.
- Meksikë: Gjykata e Lartë do të shqyrtojë një padi në të cilën Meksika kërkon 10 miliardë dollarë nga prodhuesit amerikanë të armëve, duke i akuzuar ata për nxitjen e dhunës së karteleve.
- Kinë: Prokurorët po përqafojnë marrëveshjet me pranimin e fajësisë, që avokatët dhe akademikët frikësohen se po përdoren si shantazhe.
- Grënlandë: SHBA po i kushton vëmendje këtij territori danez për mineralet e tij të rralla, por disa faktorë po frenojnë pritshmëritë për një bonancë.
