Pirja e duhanit, presioni i lartë i gjakut dhe rrahjet e parregullta të zemrës e njohur si fibrilacion atrial, mund të luajnë një rol më të madh se faktorët e tjerë të rrezikut në rritjen e gjasave për sulm në zemër që mund të ju lë me pasoja të rënda ose vdekje, sugjeron një studim i ri.
Disa faktorë të tjerë rreziku u shoqëruan gjithashtu me një rrezik në rritje të goditjes në tru, por ndikuan në shanset e vdekjes ose paaftësisë së rëndë në një shkallë më të vogël.
Këta faktorë përfshijnë diabetin, kolesterolin e lartë, pirjen e alkoolit, mungesën e stërvitjes, zakonet e pashëndetshme të të ngrënit, stresin dhe yndyrën e tepërt të trupit rreth belit.
“Gjetjet tona theksojnë rëndësinë e kontrollit të presionit të lartë të gjakut, i cili është faktori më i rëndësishëm rreziku i modifikueshëm për goditje në tru në nivel global – së bashku me menaxhimin e fibrilacionit atrial dhe shmangien e pirjes së duhanit”, thotë autorja kryesore e studimit, Catriona Reddin nga Universiteti Galway në Irlandë.
Faktorët që rrisin rrezikun e goditjes së rëndë
Studimi përfshiu pothuajse 27,000 të rritur që ishin mesatarisht 62 vjeç, gjysma e të cilëve kishin përjetuar një goditje në tru.
Në mesin e atyre që patën një goditje, rreth 4,850, patën një goditje të rëndë, të cilën studimi e përcaktoi si të paaftë për të ecur ose për të marrë pjesë në detyrat e përditshme si ngrënia ose veshja pa ndihmën e dikujt, deri në vdekje.
Njerëzit me presion të lartë të gjakut kishin 3 herë më shumë gjasa për të pasur një goditje të rëndë sesa individët pa hipertension.
Fibrilacioni atrial, një çrregullim i ritmit të zemrës që mund të shkaktojë një rrahje të shpejtë dhe të çrregullt të zemrës, u shoqërua me një rrezik më shumë se katërfish të goditjes së rëndë, ndërsa pirja e duhanit lidhej me një rrezik pothuajse të dyfishuar.
Një pjesë e arsyes që presioni i lartë i gjakut mund të ketë një ndikim të madh në rrezikun e vdekjes dhe paaftësisë është për shkak të llojeve të goditjes që mund të shkaktojë, thotë Joshua Z. Willey, profesor neurologjie në Qendrën Mjekësore Irving të Universitetit Columbia në Nju Jork, i cili nuk ishte i përfshirë në studimin e ri.
“Në rastin e hipertensionit, ky është një kontribuues kryesor në goditjet hemorragjike, të cilat priren të jenë më të rënda dhe kanë vdekshmëri më të lartë”, thotë Dr. Willey.
Goditjet hemorragjike shkaktohen nga një enë gjaku e këputur në tru dhe janë shumë më pak të zakonshme se goditjet ishemike, të cilat ndodhin kur një mpiksje ose depozitim dhjami bllokon rrjedhjen e gjakut në tru.
Mënyra më e mirë për të parandaluar goditjen në tru është një mënyrë jetese e shëndetshme
Një kufizim i studimit është se studiuesit u përqendruan vetëm në të ashtuquajturit faktorë të rrezikut të modifikueshëm – gjëra që njerëzit mund të kenë potencialin t’i ndryshojnë për të zvogëluar rrezikun e goditjes së rëndë në tru.
Sipas studimit, ata nuk shqyrtuan disa shkaqe të zakonshme të goditjes së rëndë, të tilla si sëmundja kronike obstruktive pulmonare ose disa lloje të kancerit.
Megjithatë, gjetjet ofrojnë prova të reja të rëndësisë së përqendrimit në faktorët e rrezikut të modifikueshëm si një mënyrë jo vetëm për të parandaluar goditjen në tru, por për të minimizuar dëmin që mund të shkaktojnë këto ngjarje, thotë Trudy Gaillard, studiues në Universitetin Ndërkombëtar të Floridës në Miami, i cili nuk ishte i përfshirë në studimin e ri.
“Gjëja më e rëndësishme që një person mund të bëjë për të ulur rrezikun e goditjes në tru është të menaxhojë dhe kontrollojë kushtet e tyre shëndetësore kronike”, thotë Dr. Gaillard. “Të punosh ngushtë me ofruesit e tyre të kujdesit parësor në kontrollin e këtyre faktorëve të rrezikut të modifikueshëm është i rëndësishëm”.
Marrja e medikamenteve për të ulur presionin e gjakut dhe e holluesve të gjakut për të trajtuar fibrilacionin atrial, mund të ulë ndjeshëm rrezikun e goditjes në tru, thotë Willey.
Po kështu mund të lëni duhanin, të bëni 30 minuta në ditë aktivitete me intensitet të moderuar si një shëtitje e shpejtë dhe të adoptoni një dietë të shëndetshme për zemrën, si dieta mesdhetare ose dieta me qasje dietike për të ndaluar hipertensionin, me drithëra të plota dhe produkte të freskëta.
