Nëse jo Kurti, kush duhet ta formojë Asociacionin?
storm•/e të tjerëve: Çështja e Asociacionit të komunave me shumicë serbe mbetet një nga temat më të diskutueshme në Kosovë, duke u shndërruar vazhdimisht në lajm të ri. Megjithëse për të janë arritur marrëveshje dhe janë përpiluar propozime të shumta, zgjidhja përfundimtare vazhdon të mungojë.
Kryeministri Albin Kurti risolli këtë temë më 29 tetor, duke deklaruar se nuk mund të formojë asociacione komunale si kryeministër i një shteti demokratik. Ai theksoi se komunat kanë të drejtë të koordinohen dhe bashkëpunojnë mes vete dhe nëse nevojitet një asociacion i ri, duhet të vijë nga vetë komunat, përndryshe do të ishte imponim.
Kundërshtimet e Kurtit për themelimin e Asociacionit kanë ngjallur reagime nga njohësit politikë. Sipas Agon Maliqit, Kurti nuk mund të shmangë këtë përgjegjësi pasi marrëveshjet dhe vendimi i Gjykatës Kushtetuese e obligojnë Qeverinë që të shqyrtojë statutin e Asociacionit dhe ta përshtatë atë në kuadër të rendit juridik.
Toby Vogel nga Këshilli për Politikat e Demokratizimit, nga ana tjetër, vlerëson se ky qëndrim i Kurtit është i pasinqertë dhe thekson se gjithmonë ka qenë detyrë e Prishtinës të krijojë kushtet për formimin e Asociacionit. Vogel sugjeron se mungesa e ndryshimit të pozicionit të Kurtit është për shkak të përfitimeve të pakta politike dhe diplomatike për të në këtë situatë.
Historiku dhe sfidat e Asociacionit
Kosova dhe Serbia nënshkruan marrëveshjen për Asociacionin më 2013, me një shtesë për parimet më 2015. Mirëpo, Qeveria e Kosovës refuzon të formojë një asociacion njëetnik, ndërsa Serbia vazhdon të këmbëngulë për zbatimin e marrëveshjes. Gjykata Kushtetuese e Kosovës e shpalli marrëveshjen të papajtueshme me Kushtetutën në 23 pika, por të mundshme për harmonizim.
Presioni ndërkombëtar për Kosovën që të vazhdojë me draft-statutin e Asociacionit ka qenë konstant, duke përfshirë edhe Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian. Në Raportin e Progresit të BE-së, mungesa e hapave drejt themelimit të Asociacionit shihet si pengesë për procesin e normalizimit mes Kosovës dhe Serbisë.
Marrëveshja Bazë dhe prioritetet e Kosovës
Kurti ka nënvizuar rëndësinë e Marrëveshjes Bazë për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë, e cila përfshin vetëmenaxhim për komunitetin serb në Kosovë. Për Agon Maliqin, pa një draft-statutin për Asociacionin, Kosova do të ketë vështirësi në përfitimin nga marrëveshjet e Brukselit dhe Ohrit.
Në prag të zgjedhjeve parlamentare të Kosovës më 9 shkurt 2025, analistët vlerësojnë se deklaratat e Kurtit për Asociacionin janë një përpjekje për të shtyrë çështjen deri pas zgjedhjeve. Vogel paralajmëron se presioni për formimin e Asociacionit do të rritet për Qeverinë e ardhshme, veçanërisht nëse Kurti rizgjidhet. Ai sugjeron që Kosova duhet t’u shpjegojë partnerëve ndërkombëtarë dhe qytetarëve pse disa marrëveshje të dialogut mbeten pezull, duke kërkuar gjithashtu mbajtjen përgjegjëse të Serbisë për veprimet e saj.
Sfidat në zhbllokimin e procesit
Pavarësisht zhvillimeve, Vogel thekson se duhet të zhbllokohet gjithë procesi i dialogut mes Kosovës dhe Serbisë, jo vetëm ngërçi për Asociacionin. Pas zgjedhjeve, qeveria e re pritet të përballet me presione për të adresuar këtë çështje komplekse.
storm• + REL
