Udhëheqësit nga Evropa veriore dhe jugore kanë thënë se siguria e BE-së kërkon rritje të investimeve nëse vendet shpresojnë të shmangin kërcënimin e vazhdueshëm nga Rusia.
Samiti Veri-Jug u organizua në qytetin Inari, i cili njihet gjerësisht si kryeqyteti i kulturës finlandeze sami.
Përfaqësuesja e Lartë e BE-së Kaja Kallas tha se mbrojtja duhet të forcohet.
“Për të parandaluar luftën ne me të vërtetë duhet të bëjmë më shumë në mbrojtje. Ne duhet të investojmë në aftësitë kritike”, tha ajo.
“Rusia përbën një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë evropiane, por siguria përfshin elementë të ndryshëm, dhe ata janë të ndryshëm në lindje, jug, veri dhe perëndim, por ne mund t’i trajtojmë këto çështje nëse veprojmë së bashku”, shtoi ajo.
Dy javë më parë Agjencia Evropiane e Mbrojtjes publikoi raportin e saj të të dhënave të mbrojtjes për vitin 2023 mbi shpenzimet e mbrojtjes të të 27 shteteve anëtare të BE-së.
Me një rekord prej 279 miliardë eurosh, shpenzimet janë rritur me 10% krahasuar me vitin e kaluar, i cili është edhe viti i nëntë i rritjes radhazi.
Në total, 22 shtete rritën shpenzimet e tyre të mbrojtjes, ku 11 prej tyre rritën shpenzimet me mbi 10%.
Derisa Spanja dhe Belgjika shpenzuan vetëm 1.2% për mbrojtjen në 2023, Polonia i kushtoi 3.3% të buxhetit të saj mbrojtjes, Estonia 3% dhe Letonia 2.9%, të tri shtetet kufizohen me Rusinë.
Duke iu përgjigjur një pyetjeje se si Trump mund të ndryshojë politikën e SHBA ndaj Ukrainës, kryeministrja italiane Giorgia Meloni tha se ishte kritike të vazhdohej të mbështetej Kievi.
“Duke thënë se sipas mendimit tim për Trump, ne nuk duhet të ndjekim thashethemet që kam dëgjuar, për shembull, gjërat e fundit që ai tha për Ukrainën. Kështu që unë kam shkuar në Rusi duke thënë se po, ne po punojmë për paqen, por ne e dimë që të kemi paqe, ne nuk mund ta braktisim Ukrainën”, tha Meloni.
“Kështu që do të prisja të kuptoja saktësisht se cilat janë synimet e vërteta të presidentit të ri të Shteteve të Bashkuara ose NATO-s”, shtoi ajo.
Administrata e ardhshme e Presidentit të zgjedhur të SHBA-së, Donald Trump, u ngrit gjithashtu në konferencë, përpara inaugurimit të tij në janar 2025.
Trump ka bërë vazhdimisht thirrje për një fund të shpejtë të luftës në Ukrainë përmes negociatave me Rusinë, duke rritur frikën gjatë fushatës së tij se ai do të shkurtonte fondet e SHBA për vendin e shkatërruar nga lufta.
Megjithatë, zyrtarë të afërt me Trump kanë zbuluar se ai synon të vazhdojë dërgimin e pajisjeve ushtarake amerikane në Ukrainë pas inaugurimit të tij, ndërsa ekipi i tij i politikës së jashtme ka thënë gjithashtu se ai ka në plan të nxisë aleatët e NATO-s që të rrisin shpenzimet e tyre të mbrojtjes në pesë për qind të PBB-së.
