Vendet e pasura kanë humbur entuziazmin për të luftuar krizën klimatike, ndërsa Kina po përparon në prodhimin dhe përdorimin e pajisjeve të energjisë së pastër, tha André Corrêa do Lago, diplomati brazilian përgjegjës për konferencën Cop30, duke shtuar se më shumë vende duhet të ndjekin shembullin e Kinës në vend që të ankohen se janë të mposhtura nga konkurrenca.
“Në një farë mënyre, ulja e entuziazmit të veriut global po tregon se jugu global po lëviz”, u tha Corrêa do Lago gazetarëve në Belém, qyteti në pyllin tropikal të Amazonës ku po zhvillohet konferenca dyjavore Cop30.
“Nuk është vetëm këtë vit, ka qenë në lëvizje për vite me radhë, por nuk pati ekspozimin që ka tani”.
Ai vuri në dukje emetuesin më të madh të gazrave serrë në botë, Kinën, e cila është gjithashtu prodhuesi dhe konsumatori më i madh i energjisë me karbon të ulët.
“Kina po ofron zgjidhje që janë për të gjithë, jo vetëm për Kinën”, tha ai.
“Panelet diellore janë më të lira, janë aq konkurruese [krahasuar me energjinë e karburanteve fosile] saqë tani janë kudo. Nëse po mendoni për ndryshimet klimatike, kjo është mirë”.
Ministrat dhe zyrtarët e lartë nga 194 vende do të kërkojnë të hartojnë plane në Cop30 për të qëndruar brenda, ose sa më afër të jetë e mundur, limitit prej 1.5°C të ngrohjes të përcaktuar në marrëveshjen e Parisit, për të përcaktuar një plan veprimi për heqjen graduale të lëndëve djegëse fosile dhe për të siguruar që vendet e varfra të marrin ndihmën që u nevojitet.
Në krye të axhendës do të jenë planet kombëtare për uljen e emetimeve të gazrave serrë, të cilat aktualisht do të çonin në një rritje shkatërruese prej 2.5 gradë Celsius për ngrohje. Vendet e cenueshme duan të hartojnë një plan që do të tregojë se si vendet mund t’i tejkalojnë përpjekjet e tyre aktuale të pamjaftueshme dhe të përmbushin objektivat e marrëveshjes së Parisit.
Ilana Seid, ambasadorja e Palaut në OKB dhe zëdhënëse e Aleancës së Shteteve të Ishujve të Vogla (Aosis), tha se përcaktimi i një rruge globale drejt uljes më të thellë të emetimeve do të ishte thelbësor.
“Progresi deri më tani ka qenë i pamjaftueshëm dhe duhet të kemi një përgjigje, përndryshe, nuk e dimë se ku po shkojmë”, i tha ajo Guardian.
Organizatorët brazilianë janë të përqendruar në “zbatim” – domethënë, në vënien në praktikë të angazhimeve që janë bërë tashmë, të tilla si ulja e emetimeve të gazrave serrë, trefishimi i energjisë së rinovueshme deri në vitin 2030 dhe dyfishimi i efikasitetit të energjisë. Por Aosis dëshiron më shumë se kaq, duke argumentuar se pa politika për të ulur emetimet më shpejt, objektivi i kufizimit të ngrohjes në 1.5°C do të humbasë.
“Objektivi 1.5°C duhet të jetë ylli ynë verior”, tha Seid. “Duhet të themi se kolektivisht po dështojmë në këtë aspekt dhe duhet të kemi një përgjigje”.
Vendet e varfra duan gjithashtu garanci se do të marrin fondet e premtuara për t’i mbrojtur nga ndikimet e përkeqësimit të klimës. Një plan veprimi për ta larguar botën nga lëndët djegëse fosile do të jetë gjithashtu në diskutim.
Por, pavarësisht përpjekjeve të Brazilit për më shumë se gjashtë muaj për të shmangur një grindje në hapjen e konferencës mbi atë që duhet të jetë në axhendë, mosmarrëveshjet e ashpra mbi atë se në çfarë duhet të përqendrohet konferenca dhe çfarë duhet të jetë jashtë tryezës së diskutimit janë ende të mundshme të hënën.
Ndërsa konferenca fillon, gazeta Guardian mund të zbulojë se një premtim kyç për klimën tashmë po minohet. Në Cop26 në Glasgow në vitin 2021, Mbretëria e Bashkuar, SHBA-të, BE-ja dhe vende të tjera nënshkruan premtimin global për metanin, duke kërkuar një ulje të metanit prej 30% deri në vitin 2030.
Megjithatë, të dhënat nga kompania e analizave satelitore Kayrros tregojnë se emetimet nga disa prej nënshkruesve kryesorë janë rritur, gjë që ka të ngjarë të rrisë më tej temperaturat globale. Së bashku, emetimet nga gjashtë prej nënshkruesve më të mëdhenj – SHBA-të, Australia, Kuvajti, Turkmenistani, Uzbekistani dhe Iraku – tani janë 8.5% mbi nivelin e vitit 2020.
Kuvajti dhe Australia kanë bërë përparim në uljen e emetimeve të tyre, por emetimet nga operacionet e naftës dhe gazit në SHBA janë rritur me 18%.
“Pavarësisht premtimeve të bëra vit pas viti, pavarësisht përkeqësimit të gjendjes së klimës, emetimet e metanit po rriten. Analiza jonë e bën këtë të qartë në mënyrë të dhimbshme. A mund të presim që gjërat të ndryshojnë? Të paktën duhet të shpresojmë që të ndryshojnë. Koha po ecën”, tha Antoine Rostand, presidenti i Kayrros.
Metani është një gaz serrë 80 herë më i fuqishëm se dioksidi i karbonit dhe është përgjegjës për rreth një të tretën e ngrohjes së regjistruar së fundmi.
Ulja e tij mund të jetë një “frenim emergjence” për temperaturat globale, por deri më tani vendet nuk kanë marrë masat e nevojshme.
Durwood Zaelke, president i Institutit për Qeverisje dhe Zhvillim të Qëndrueshëm, tha se vendet duhet të nënshkruajnë një marrëveshje të re globale mbi metanin në vend që të qëndrojnë besnike ndaj premtimit jo-detyrues.
“Me emetimet ende të larta, premtimi vullnetar nuk është qartësisht i mjaftueshëm për të na penguar të kalojmë pikat e kthesës që po afrohen me shpejtësi”, tha ai. “Ne kemi nevojë për një marrëveshje më të fuqishme dhe detyruese për metanin”.
