“Ukraina tani mund të përballet me një zgjedhje shumë të vështirë: ose humbjen e dinjitetit, ose rrezikun e humbjes së një partneri kyç”, tha presidenti ukrainas të premten, pasi Kievi është “nën një presion të jashtëzakonshëm” mbi draftin e fundit të propozimit nga SHBA-të dhe Rusia, i cili përfshin kryesisht lëshime nga Ukraina dhe jo nga Rusia.
“Ukraina duhet të bëjë gjithçka për t’u siguruar që fundi i luftës nuk do të thotë “fundi i Ukrainës”, tha të premten presidenti Volodymyr Zelenskyy, duke pranuar se vendi aktualisht po kalon “një nga momentet më të vështira në historinë tonë”.
“Presioni mbi Ukrainën është tani një nga më të ashprat”, deklaroi ai. Duke iu referuar planit me 28 pika të hartuar nga SHBA-të dhe Rusia, Zelenskyy tha se do të luftojë për të “siguruar që të paktën dy pika të mos anashkalohen në plan”.
“Këto janë dinjiteti dhe liria e ukrainasve, sepse gjithçka tjetër bazohet në këtë”, theksoi ai.
Zelenskyy theksoi se vendi “tani mund të përballet me një zgjedhje shumë të vështirë: ose humbjen e dinjitetit, ose rrezikun e humbjes së një partneri kyç”.
“Ose 28 pika të vështira, ose një dimër jashtëzakonisht i ashpër, më i vështiri deri më tani, dhe rreziqe të mëtejshme”, tha ai. “Një jetë pa liri, pa dinjitet, pa drejtësi. Dhe pritet që ne t’i besojmë dikujt që na ka sulmuar dy herë tashmë”.
SHBA-të dhe Rusia po i bëjnë presion Kievit me një draft të ri për t’i dhënë fund luftës së Moskës kundër Ukrainës.
Korniza, e cila thuhet se është miratuar nga Presidenti i SHBA-së Donald Trump në fillim të kësaj jave, përfshin lëshime të shumta nga Ukraina dhe pothuajse asnjë nga
Sipas planit të publikuar, Rusia kërkon që Krimea, Luhansku dhe Donetsku të jenë “po aq ruse de facto, përfshirë edhe nga Shtetet e Bashkuara”.
Nuk është e qartë nëse Uashingtoni është pajtuar edhe me këtë kërkesë, sepse drafti përfshin kërkesat e Moskës për “njohjen ndërkombëtare të të gjithë rajonit të Donetskut të Ukrainës si territor që i përket Federatës Ruse”.
Rusia dëshiron që Ukraina të tërheqë forcat e saj nga rajoni i Donetskut dhe thotë se kjo “zonë tërheqjeje” do të konsiderohet një “zonë neutrale e demilitarizuar, e njohur ndërkombëtarisht si territor që i përket Rusisë”. Sipas planit, forcat ruse nuk do të hyjnë në këtë zonë.
Rusia është përpjekur të pushtojë të gjitha rajonet e Donetskut dhe Luhanskut – të njohura së bashku si Donbas – që nga pushtimi i saj i parë në vitin 2014. Deri më tani, trupat e Moskës nuk i kanë kontrolluar plotësisht këto zona.
Në këmbim, Kremlini do të binte dakord për një armëpushim në rajonet e Khersonit dhe Zaporizhzhisë përgjatë vijës aktuale të kontaktit.
Qyteti i Khersonit ishte kryeqyteti i vetëm rajonal që Rusia arriti ta pushtonte për një kohë të shkurtër në vitin 2022. Forcat ukrainase e çliruan qytetin tetë muaj më vonë dhe i shtynë trupat e Moskës përtej Dnieper në bregun e majtë. Që nga vjeshta e vitit 2022, vija e kontaktit mezi është zhvendosur këtu.
Në rajonin e Zaporizhzhies, vija e kontaktit nuk ka ndryshuar shumë deri kohët e fundit, kur Rusia rifilloi sulmin e saj në Zaporizhzhian lindore.
Ukraina, së bashku me BE-në dhe më parë me SHBA-në, sugjeroi ngrirjen e luftimeve në vijën aktuale të kontaktit në të gjitha vijat e frontit të Ukrainës dhe vetëm pas armëpushimit të zhvillohen negociata të mëtejshme.
Kremlini dëshiron gjithashtu që Ukraina të zvogëlojë forcën e saj ushtarake në 600,000 persona, me avionë luftarakë evropianë të stacionuar në Poloninë fqinje, si dhe plane që Ukraina të heqë dorë nga shumë nga armët e saj.
Plani i publikuar përfshin gjithashtu indikacione mjaft të paqarta se Moska nuk do të pushtojë vende të tjera, përveç Ukrainës.
“Pritet që Rusia të mos pushtojë vendet fqinje”.
Rusia do ta sanksionojë me ligj politikën e saj të mos-agresionit ndaj Evropës dhe Ukrainës.
Në këmbim, Moska kërkon që NATO “të mos zgjerohet më tej” dhe “të mos stacionojë trupa në Ukrainë”.
Për më tepër, Rusia dëshiron që Ukraina të bjerë dakord “të përcaktojë në kushtetutën e saj se nuk do t’i bashkohet NATO-s” dhe aleanca “të përfshijë në statutet e saj një dispozitë që Ukraina nuk do të pranohet në të ardhmen”.
Duket sikur Rusia proteston fuqishëm vetëm kundër aspiratave të Ukrainës për në NATO.
Finlanda dhe Suedia iu bashkuan aleancës mbrojtëse pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia, pa asnjë koment nga Moska.
Kremlini gjithashtu dëshiron që SHBA-të të ndërmjetësojnë një “dialog” midis Moskës dhe NATO-s “për të zgjidhur të gjitha çështjet e sigurisë dhe për të krijuar kushte për deeskalimin në mënyrë që të sigurohet siguria globale dhe të rriten mundësitë për bashkëpunim dhe zhvillim ekonomik në të ardhmen”.
Plani i publikuar thotë qartë se Rusia dëshiron të “riintegrohet në ekonominë globale” me heqjen e sanksioneve që do të “diskutohet dhe miratohet në faza dhe rast pas rasti”.
Shtytja e ripërtërirë e Moskës për negociata me SHBA-në është nxitur kryesisht nga sanksionet e ashpra të vendosura nga Uashingtoni ndaj gjigantëve të saj të naftës Lukoil dhe Rosneft në tetor.
Kremlini thotë se dëshiron që SHBA-të “të hyjnë në një marrëveshje bashkëpunimi ekonomik afatgjatë për zhvillim të ndërsjellë në fushat e energjisë, burimeve natyrore, infrastrukturës, inteligjencës artificiale, qendrave të të dhënave, projekteve të nxjerrjes së metaleve të rralla të tokës në Arktik dhe mundësive të tjera të dobishme për korporatat”.
Për më tepër, Moska dëshiron të ftohet përsëri në G8. Rusia u përjashtua në vitin 2014 pas aneksimit të Krimesë.
Drafti përfshin gjithashtu disa pika në lidhje me llogaridhënien dhe përgjegjësinë e Rusisë për veprimet e saj në Ukrainë dhe më gjerë.
“Të gjitha palët e përfshira në këtë konflikt do të marrin amnisti të plotë për veprimet e tyre gjatë luftës dhe do të bien dakord të mos bëjnë asnjë pretendim ose të shqyrtojnë ndonjë ankesë në të ardhmen”, sugjeron drafti i marrëveshjes.
Kjo do të thoshte se trupat e Moskës nuk do të mbahen përgjegjëse për mizoritë e kryera në Ukrainë kundër ushtarëve dhe civilëve.
Moska kërkon gjithashtu që të lidhet “një marrëveshje gjithëpërfshirëse mossulmimi” jo vetëm me Ukrainën, por edhe me Evropën. “Të gjitha paqartësitë e 30 viteve të fundit do të konsiderohen të zgjidhura”.
Kjo mund të përfshijë veprimet e Rusisë në Moldavi, një tjetër kandidate për anëtarësim në BE, ku separatistët e mbështetur nga Moska kanë pushtuar dhe kontrolluar Transnistrinë që nga fillimi i viteve ’90.
