Parlamenti i Moldavisë votoi të premten në favor të vendosjes së gjendjes së jashtëzakonshme në sektorin e energjisë për shkak të frikës se Rusia mund ta lërë vendin kandidat në BE pa furnizime të mjaftueshme me gaz natyror këtë dimër.
Një shumicë në legjislaturën 101-vendëshe të Moldavisë votoi për miratimin e gjendjes së jashtëzakonshme, e cila do të fillojë më 16 dhjetor dhe do të zgjasë 60 ditë.
Një komision i posaçëm do të miratojë urgjentisht masa për të menaxhuar “risqet e afërta” nëse Moska nuk arrin të furnizojë me gaz termocentralin Kuciurgan, më i madhi i vendit, i cili ndodhet në rajonin separatist pro-rus të Transnistrisë.
Kryeministri moldav Dorin Recean tha se vendi i tij përballet me një “situatë të jashtëzakonshme” në të cilën Moska mund të shfrytëzojë qëllimisht rrjedhat e energjisë për të destabilizuar vendin dhe potencialisht t’i lërë njerëzit “në mes të dimrit pa ngrohje dhe energji elektrike”.
Gjigandi rus energjetik Gazprom furnizon centralin Kuciurgan me gaz, i cili prodhon energji elektrike për një pjesë të konsiderueshme të Moldavisë.
Fabrika u privatizua në vitin 2004 nga zyrtarët e Transnistrias dhe më vonë iu shit një kompanie shtetërore ruse. Moldavia nuk e njeh privatizimin.
Në fund të vitit 2022, Moldavia pësoi ndërprerje të mëdha të energjisë elektrike pas sulmeve ruse në Ukrainën fqinje, e cila është e ndërlidhur me termocentralin Kuciurgan.
“Ky duhet të jetë dimri i fundit në historinë e vendit në të cilin ne ende mund të kërcënohemi me energji”, tha Recean. “Është e qartë se këto kriza janë provokuar qëllimisht dhe qëllimi i tyre është të krijojnë panik dhe kaos”.
Ai shtoi se një ndërprerje e gazit natyror mund të shkaktojë kriza ekonomike dhe humanitare, por u zotua se askush në Moldavi nuk do të lihet “në të ftohtë dhe në errësirë”.
Transnistria, e cila u shkëput pas një lufte të shkurtër në 1992 dhe nuk njihet nga shumica e vendeve, shpalli gjithashtu gjendjen e saj të jashtëzakonshme këtë javë në rast se rajoni nuk merr furnizime me gaz.
Kur Rusia pushtoi plotësisht Ukrainën në vitin 2022, Moldavia, një ish-republikë sovjetike me rreth 2.5 milionë banorë, ishte tërësisht e varur nga Moska për gaz natyror. Që atëherë ajo ka shtyrë të diversifikojë dhe zgjerojë burimet e saj të energjisë.
Sebastian Burduja, ministri i Energjisë i Rumanisë, tha të enjten vonë se Rumania ka burimet për të mbështetur Moldavinë “nëse situata e kërkon”, duke thënë se do të ishte “një detyrë … përballë agresioneve që vijnë nga lindja”.
Në tetor, presidentja pro-perëndimore e Moldavisë Maia Sandu fitoi një mandat të dytë në detyrë dhe një referendum tregoi gjithashtu elektoratin në favor të sigurimit të rrugës së vendit drejt BE-së.
