Studiuesit e Universitetit Cornell kanë zbuluar se madhësia e bebëzës së syrit, është çelësi për të kuptuar se si dhe kur, truri formon kujtime të forta dhe afatgjata.
Duke studiuar minjtë e pajisur me elektroda truri dhe kamera të vogla për gjurmimin e syve, studiuesit përcaktuan se kujtimet e reja po riprodhohen dhe konsolidohen kur bebëza kontraktohet gjatë një nënfaze të gjumit.
Kur bebëza zgjerohet, procesi përsëritet për kujtimet më të vjetra.
Aftësia e trurit për të ndarë këto dy nënfaza të gjumit me një mikrostrukturë të panjohur më parë, është ajo që parandalon “harresën katastrofike” në të cilën konsolidimi i një kujtese fshin një tjetër.
Gjetjet mund të çojnë në teknika më të mira të përmirësimit të kujtesës për njerëzit dhe mund të ndihmojnë shkencëtarët e kompjuterave të trajnojnë rrjetet nervore artificiale që të jenë më efikase.
Studimi, i botuar në Nature, u drejtua nga profesorët asistent Azahara Oliva dhe Antonio Fernandez-Ruiz.
Gjatë një muaji, një grupi minjsh iu mësuan një sërë detyrash, të tilla si mbledhja e ujit ose shpërblimet e biskotave në një labirint.
Më pas, minjtë u pajisën me elektroda truri dhe kamera të vogla spiune që vareshin para syve të tyre për të ndjekur dinamikën e bebëzës së tyre.
Një ditë, minjtë mësuan një detyrë të re dhe kur ata ranë në gjumë, elektrodat kapën aktivitetin e tyre nervor dhe kamerat regjistruan ndryshimet në bebëzat e tyre.
“Gjumi jo-REM është kur ndodh konsolidimi aktual i kujtesës dhe këto momente janë periudha shumë, shumë të shkurtra kohore të pazbulueshme nga njerëzit, si 100 milisekonda”, tha profesorsha Azahara Oliva.
“Si i shpërndan truri këto shfaqje të kujtesës që janë shumë të shpejta dhe shumë të shkurtra gjatë gjithë natës? Dhe si i ndan kjo njohuritë e reja që vijnë, në një mënyrë që të mos ndërhyjë me njohuritë e vjetra që kemi tashmë në mendjet tona?”
Regjistrimet treguan se struktura e përkohshme e minjve të fjetur është më e larmishme dhe më e ngjashme me fazat e gjumit tek njerëzit, sesa mendohej më parë.
Duke ndërprerë gjumin e minjve në momente të ndryshme dhe më vonë duke testuar se sa mirë i mbanin mend detyrat e tyre të mësuara, studiuesit ishin në gjendje të analizonin proceset.
Kur një mi hyn në një nënfazë të gjumit jo-REM, bebëza e tij tkurret dhe pikërisht këtu detyrat e mësuara së fundmi – d.m.th., kujtimet e reja – po riaktivizohen dhe konsolidohen ndërsa njohuritë e mëparshme jo.
Anasjelltas, kujtimet e vjetra riprodhohen dhe integrohen kur bebëza zgjerohet.
“Është si mësim i ri, njohuri e vjetër, mësim i ri, njohuri e vjetër, dhe kjo po luhatet ngadalë gjatë gjithë gjumit”, tha Oliva.
“Ne po propozojmë që truri të ketë këtë shkallë të ndërmjetme kohore që ndan mësimin e ri nga njohuria e vjetër”.
