Nëse po pyesni veten pse temperaturat në Arktik po rriten kaq më shpejt se sa parashikohej, shkencëtarët në Universitetin Kyushu mendojnë se kanë gjetur një përgjigje: është në re!.
Në një studim të botuar në Ocean-Land-Atmosphere Research, studiuesit nga Universiteti Kyushu analizuan 30 modele kryesore klimatike dhe i krahasuan ato me vëzhgimet satelitore të modeleve të reve të Arktikut.
Ata zbuluan një gabim të përhapur në modelim.
Shumica e simulimeve mbivlerësojnë sasinë e akullit dhe nënvlerësojnë sasinë e lëngut në retë Arktike të dimrit.
Kjo mund të tingëllojë si një detaj i vogël, por ka pasoja të mëdha për saktësinë me të cilën shkencëtarët mund ta parashikojnë ngrohjen në një nga rajonet më të ndjeshme të botës.
Retë mund të veprojnë si një batanije termike mbi Arktikun
Arktiku po ngrohet tre deri në katër herë më shpejt se mesatarja globale.
Një arsye kryesore për këtë është mënyra se si retë bashkëveprojnë me nxehtësinë.
Në verë, të ashtuquajturat re me fazë të përzier – të cilat përmbajnë si kristale akulli ashtu edhe ujë të lëngshëm të superftohtë – reflektojnë rrezet e diellit, duke e ftohur sipërfaqen.
Por në muajt e errët të dimrit, të njëjtat re bllokojnë nxehtësinë dhe e izolojnë sipërfaqen si një batanije termike.
“Sa më shumë ujë të lëngshëm të përmbajnë këto re, aq më mirë i kapin ato nxehtësinë”, shpjegon bashkautorja e studimit Momoka Nakanishi.
Megjithatë, shumica e modeleve sugjerojnë që retë kanë më pak akull në to sesa kanë.
Kjo mund të shpjegojë pse shkalla e ngrohjes së Arktikut në dekadat e fundit ka tejkaluar parashikimet.
Gjithashtu mund të shtrembërojë parashikimet e ardhshme – por jo në mënyrën që mund të mendoni.
E ardhmja mund të jetë më pak e zymtë nga sa duket – por e tashmja është më e keqe
Ndërsa Arktiku vazhdon të ngrohet, më shumë akull në re shndërrohet në lëng, duke rritur fuqinë e tyre të bllokimit të nxehtësisë.
Kjo krijon një gjendje afatshkurtër të njohur si “feedback i emisivitetit të reve”, i cili përshpejton ngrohjen. Por, shtojnë studiuesit, ka një kufi për këtë.
Pasi retë janë mjaftueshëm të pasura me lëng, ato fillojnë të thithin nxehtësinë dhe ta riemitojnë atë plotësisht në Tokë.
Kjo do të thotë që ngrohja shtesë nuk bën shumë ndryshim, sepse retë tashmë po riemitojnë nxehtësi në masën maksimale të mundshme.
Meqenëse shumë modele klimatike nuk përfaqësojnë me saktësi se sa lëng është tashmë i pranishëm, ato mund të parashikojnë një ngrohje më të madhe nga sa ka të ngjarë në të ardhmen.
Me fjalë të tjera, ata e nënvlerësojnë ngrohjen e sotme dhe e mbivlerësojnë atë të nesërme.
Rregullimi i këtij defekti, argumentojnë studiuesit, mund të përmirësojë jo vetëm parashikimet e Arktikut, por edhe parashikimet ekstreme të motit në pjesë të tjera të botës, të cilat ndikohen nga sistemet polare.
Dëmi mund të jetë bërë tashmë
Studimi i shton kontekst një tjetër studimi serioz, të botuar më parë këtë muaj në Communications Earth & Environment.
Ky studim zbuloi se edhe nëse ngrohja globale kufizohet në 1.5°C , ne prapë mund të shkaktojmë shkrirje të pakthyeshme të shtresave masive të akullit polare në Groenlandë dhe Antarktidë, duke çuar në rritjen e niveleve të detit disa metra edhe në skenarë optimistë të emetimeve.
Të dy studimet tregojnë të njëjtën të vërtetë: kuptimi ynë i rajoneve polare, nga retë te shkrirja e akullit , ende po përputhet me realitetin.
Nëse modelet klimatike vazhdojnë të mbeten prapa trendeve të vëzhguara, bota mund të habitet nga ndryshimet më të shpejta se sa pritej në nivelin e detit, ekstremet e motit dhe kolapsi i ekosistemit.
Siç e tha bashkautori i studimit të reve, Takuro Michibata, “Rregullimi i këtyre modeleve është thelbësor jo vetëm për Arktikun, por edhe për të kuptuar ndikimin e tij në mot dhe ndryshime klimatike në të gjithë globin”.
