Izraeli pritet të jetë një nga vendet e para që synohet të përfshihet në reformën e mekanizmit për të pezulluar udhëtimin pa viza për qëndrim të shkurtër në vendet e BE-së dhe ato Shengenit.
Rregullat e reja ndryshojnë bazat për pezullimin e skemave pa viza për të përfshirë shkeljet e të drejtave të njeriut, të cilat mund të çojnë në vendosjen e vizave të detyrueshme për qytetarët izraelitë, ndër të tjera, thanë për Euronews burime nga Parlamenti të njohura me dosjen.
Aktualisht, shtetasit nga 61 vende – përfshirë Australinë, Brazilin, Izraelin, Japoninë, Mbretërinë e Bashkuar, Ukrainën dhe shtetet e Ballkanit Perëndimor – mund të udhëtojnë në zonën Shengen për qëndrime të shkurtra deri në 90 ditë në çdo periudhë 180-ditore.
BE-ja mund ta pezullojë regjimin pa viza në kushte specifike. Deri më tani kjo ka ndodhur vetëm një herë — me Republikën e Vanuatut — për shkak të skemës së saj të shtetësisë me anë të investimit, e cila u dha rusëve të pasur pasaporta të Vanuatanit që u lejonin udhëtim të lirë në BE.
Sipas marrëveshjes së re midis ligjvënësve të BE-së dhe shteteve anëtare, mekanizmi i pezullimit tani do të jetë më i lehtë për t’u aktivizuar, pasi pragjet janë ulur dhe janë shtuar kritere të reja.
Për shembull, shkeljet e Kartës së Kombeve të Bashkuara, shkeljet e rënda të të drejtave të njeriut ose të së drejtës humanitare dhe mosrespektimi i vendimeve të gjykatave ndërkombëtare tani do të jenë baza të vlefshme për pezullimin e statusit pa viza të një vendi.
“Ky mjet na ndihmon të ofrojmë vlerat që kanë ndërtuar komunitetin tonë dhe na lejon të zbatojmë të drejtat e njeriut dhe respektin për të drejtën ndërkombëtare”, tha për Euronews eurodeputeti slloven Matjaž Nemec, raportuesi për projektligjin në Parlament.
“Asnjë vend specifik nuk është në shënjestër”, shtoi ai.
Megjithatë, statusi i Izraelit është ndër vendet që rrezikojnë më shumë të sfidohen sipas procedurës së re, thanë burime të Parlamentit për Euronews, për shkak të akuzave për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në luftën e saj në Gaza – akuza që janë ngritur nga OKB-ja.
Serbia është një tjetër vend që ka të ngjarë të jetë në shënjestër, për shkak të shqetësimeve për të drejtat e njeriut të theksuara nga OKB-ja, thanë burimet.
Sipas procedurës, Komisioni Evropian duhet të nxjerrë një akt zbatues për të pezulluar skemën pa viza për një vend të caktuar për një vit.
Ky vendim kërkon vetëm miratimin e shteteve anëtare dhe mund të bllokohet me shumicë të kualifikuar.
Për të zgjatur pezullimin, Komisioni duhet të nxjerrë një akt të deleguar, i cili mund të bllokohet nga Këshilli ose Parlamenti.
Vendet në zonën Shengen — që përfshin të gjitha shtetet e BE-së përveç Qipros, Irlandës, Islandës, Lihtenshtajnit, Norvegjisë dhe Zvicrës — gjithashtu mund ta shtyjnë Komisionin të fillojë procedurën, duke njoftuar se besojnë se janë përmbushur kushtet për aktivizimin e mekanizmit.
Parlamenti gjithashtu mund të propozojë një rezolutë jo-detyruese që rekomandon pezullimin e statusit pa viza të një vendi.
“Ka më shumë të ngjarë që një shtet anëtar i BE-së të ngrejë çështjen e Izraelit, në vend të Parlamentit”, tha një burim i njohur me çështjen për Euronews, duke shtuar se disa grupe politike në Parlament nxitën përfshirjen e shkeljeve të të drejtave të njeriut duke pasur parasysh Izraelin.
Ndër ndryshimet e tjera legjislative të përfshira në projektligj janë dispozita të reja që lidhen me migracionin.
Aktualisht, një rritje e konsiderueshme e numrit të personave të një kombësie të caktuar që qëndrojnë në mënyrë të parregullt në zonën Shengen ose një rritje e azilkërkuesve nga një vend me një shkallë të ulët njohjeje mund të justifikojë pezullimin e regjimit pa viza.
Sipas reformës, pragu për vlerësimin e një rritjeje të qëndrimeve të parregullta do të ulet nga 50% në 30% të numrit të periudhës së mëparshme.
Ndërkohë, pragu për një “shkallë të ulët njohjeje” të kërkesave për azil do të rritet nga 4% që është aktualisht në 20%. Kjo do të zgjeronte spektrin e vendeve të përfshira dhe do të lehtësonte aktivizimin e mekanizmit.
Në fakt, ndryshimet synojnë t’u dërgojnë një mesazh vendeve që përfitojnë nga qasja pa viza, duke i inkurajuar ato të zvogëlojnë migrimin drejt BE-së.
“Presidenca polake, e cila kryeson Këshillin, shtyu fort për këtë reformë për shkak të ambicieve të forta midis shteteve anëtare. Kjo është arsyeja pse ne arritëm një marrëveshje sot”, tha Matjaž Nemec.
Marrëveshja e arritur të martën duhet të miratohet zyrtarisht si nga Parlamenti ashtu edhe nga Këshilli përpara se të bëhet ligj i BE-së.
