“Pa veprim, bota mund të ngrohet me një temperaturë masive prej 3.1 gradë celsius këtë shekull”, thuhet në raportin e fundit të publikuar nga OKB.
Raporti i OKB-së për Hendekun e Emisioneve tregon kjo do të ishte “katastrofike” për botën, duke çuar në rritje dramatike të ngjarjeve ekstreme të motit, duke përfshirë valët e të nxehtit dhe përmbytjet.
Parashikimet e OKB-së për rritjen e temperaturës kanë mbetur në thelb të njëjta gjatë tri viteve të fundit që kur vendet u takuan në Glasgoë për COP26.
Raporti i sotëm thotë se nëse vendet vënë në veprim premtimet që kanë bërë tashmë në planet e tyre të reduktimit të karbonit, atëherë temperaturat do të rriten me 2.6C në 2.8C.
Dhe nëse çdo vend i vë në veprim këto plane dhe zbaton premtimet e tyre ekzistuese për zero emisione, raporti i Hendekut të Emisioneve thotë se rritja mund të përmbahet në 1.9C.
Këta skenarë më të ftohtë janë padyshim larg të qenit të garantuar dhe edhe një rritje prej 1.9C do të ishte katastrofike.
Ne e kemi ngrohur planetin tonë me 1.1C deri më tani dhe po ndiejmë efektet në kaq shumë nivele, jo më pak një rritje të motit ekstrem dhe rritje të nivelit të detit.
Fakti që këto parashikime të temperaturës nuk kanë lëvizur, është një nga gjërat që po irriton OKB-në, pasi vendet kanë bërë premtime në COP27 dhe COP28, por veprimi në terren ka qenë shumë i ngadaltë.
Raporti i OKB-së thotë se synimet e marrëveshjes së Parisit për të mbajtur temperaturat globale nën 2 gradë Celsius, ndërkohë që bëjnë përpjekje për të qëndruar nën 1.5 gradë Celsius, tani janë në rrezik shumë serioz.
Megjithatë, është e rëndësishme të kihet parasysh koha e këtij raporti, që vjen vetëm disa javë përpara se liderët politikë të mblidhen në Azerbajxhan për COP29.
Vendet kanë rënë dakord të vendosin plane të reja në tryezë, për uljen e karbonit deri në pranverën e ardhshme. Këto do të mbulojnë dhjetë vitet – deri në vitin 2035.
Shkencëtarët e kuptojnë se nëse korba e emetimeve nuk është e ulur deri atëherë, ka të ngjarë që temperaturat tejet sfiduese të rriten rreth ose mbi 3C.
Ky grup tjetër planesh, i quajtur kontribute të përcaktuara në nivel kombëtar, janë përshkruar nga shefi i klimës i OKB-së si ndër dokumentet më të rëndësishme të prodhuara këtë shekull.
Pra, ky raport duhet parë si pjesë e shtytjes për ambicie më të larta nga liderët botërorë.
Uragani Milton u bë më i lagësht, me erë më të fortë dhe më shkatërrues, për shkak të ndryshimeve klimatike, thanë shkencëtarë.
Çfarë tjetër ka të re në raport?
Ka një sërë faktorësh që janë të rinj dhe ndihmojnë në rritjen e emetimeve sipas OKB-së.
Një bum i fluturimeve në 2023 pa karbonin nga aviacioni, rritet me 19.5% krahasuar me vitin 2022, pasi udhëtimi i pasagjerëve u kthye afër niveleve para pandemisë.
Emetimet e transportit rrugor gjithashtu u rritën, por kishte faktorë të tjerë kyç, duke përfshirë ndikimin e ndryshimeve klimatike, duke rritur temperaturat duke i detyruar njerëzit të përdorin më shumë ajër të kondicionuar.
“Ne po shohim ose kemi filluar të shohim ndikime më të rënda të ndryshimeve klimatike, kështu që valët e të nxehtit kanë rritur kërkesën për energji për ftohjen e shtëpive dhe zyrave”, tha Dr Anne Olhoff, nga UNEP.
“Ato kanë ndikuar edhe në prodhimin e hidrocentraleve, i cili ka rënë. Dhe çfarë bëni më pas kur zbret? Ju kaloni në më shumë qymyr”.
Një element tjetër është kalimi tek energjia elektrike për automjetet dhe ngrohja – rritja e numrit të automjeteve elektrike dhe pompave të nxehtësisë, po rrisin gjithashtu kërkesën për energji, e cila shpesh plotësohet nga burimet e karburanteve fosile.
