spot_img
E hënë, 22 Dhjetor, 2025
02:38
Home Blog Page 244

Azemi: Mbi 350 mijë qytetarë janë larguar nga Kosova gjatë 5 viteve të fundit

0

Kryetari i Sindikatës së Pavarur të Sektorit Privat, Jusuf Azemi, ka deklaruar se numri i qytetarëve të larguar nga Kosova është shumë më i lartë se shifrat zyrtare.

Sipas tij, 350 mijë qytetarë kanë ikur nga Kosova gjatë pesë viteve të fundit.

“Kjo shifër është mbi 350 mijë por 200 mijë janë njerëz të cilët kanë gjetur vende pune kryesisht në Gjermani. Shpeshherë kur i japim disa shifra për udhëheqësit e shtetit, ne po i fryjmë këto shifra. Pjesa dërrmuese e këtyre ikjeve kanë qenë punëtorët të sektorit privat, por edhe në publik”, thotë Azemi.

Sipas tij, paga mesatare nuk mjafton për një jetë dinjitoze.

Ai thotë se mungesa e sigurisë në punë dhe perspektivës ka shtyrë mijëra qytetarë të kërkojnë të ardhme jashtë vendit.“A ka mundësi të më tregoj dikush se a mund të bëjë bazë jetese dikush me këto paga që po merren sot dhe a mund të mbijetoj dikush me 600 euro pagën mesatare. Punëtorët kanë pritë që do të bëhet më mirë por e kanë kuptuar që nuk ka paga të mira, as siguri në punë, as sigurime. As nuk ka pas dhe as nuk ka perspektivë me jetu në Kosovë”, ka deklaruar ai për Front Online.

AIP u bën thirrje partive: Respektoni privatësinë e qytetarëve gjatë zgjedhjeve

0

Një ditë para mbajtjes së zgjedhjeve lokale në Kosovë, Agjencia për Informim dhe Privatësi ka përsëritur  thirrjen për partitë dhe subjektet politike për mbrojtjen e të dhënave personale të qytetarëve gjatë zgjedhjeve.

Për të siguruar integritetin zgjedhor, respektimin e privatësisë dhe mbrojtjen e të dhënave personale të qytetarëve të Republikës së Kosovës, kjo agjenci ka disa kërkesa për partitë:

  • sigurojnë që çdo përpunim i të dhënave personale të kryhet mbi bazën ligjore të përpunimit, si- pëlqimi i qytetarëve, interesi legjitim i subjektit politik apo arsye të tjera të përcaktuara me ligj;
  • mos përdoren të dhënat kontaktuese të qytetarëve të mbledhura gjatë ushtrimit të funksioneve publike apo në forma të tjera për qëllime të marketingut politik;
  • mos ekspozojnë të dhënat personale gjatë komunikimit përmes postës elektronike (e-mail), mesazheve (SMS) apo thirrjeve telefonike, pa pëlqim paraprak;
  • respektojnë të drejtën e qytetarëve për të kundërshtuar në çdo kohë përdorimin e të dhënave të tyre për marketing të drejtpërdrejt dhe të ndërpresin menjëherë komunikimin pas paraqitjes së kundërshtimit;
  • shmangin çdo formë të profilizimit apo përpunimit masiv të dhënave të ndjeshme, përveç rasteve kur ekziston bazë e qartë ligjore dhe janë ndërmarrë masa mbrojtëse përkatëse, përfshirë vlerësimin paraprak të ndikimit mbi të dhënat personale kur është e nevojshme;
  • sigurojnë transparencë të plotë ndaj qytetarëve për mënyrën e përpunimit të të dhënave, duke publikuar politika te qarta të privatësisë në mënyrë të thjeshtë dhe të qasshme.

Agjencia ofron bashkëpunim me Partitë dhe Subjektet Politike për të siguruar mbrojtjen e të dhënave personale të qytetarëve të Republikës së Kosovës dhe ju bën thirrje Partive dhe Subjekteve Politike që gjatë mbajtjes së zgjedhjeve lokale, të dhënat personale të qytetarëve mbrohen dhe ruhen në përputhje me kërkesat ligjore.

Kurti emëron pasuesin e Rashiqit në Ministrinë për Komunitete dhe Kthim

0

Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, ka emëruar Nenad Vukmiroviqin ushtrues të detyrës së ministrit për Komunitete dhe Kthim.

Vukmiroviq, i cili deri tani ka shërbyer si zëvendësministër në këtë dikaster, zëvendëson Nenad Rashiqin, pas zgjedhjes në pozitën e nënkryetarit të Kuvendit të Kosovës.

“I lindur në Mitrovicën e veriut në prill të vitit 1979, Vukmiroviq është inxhinier i diplomuar i elektroteknikës dhe informatikës. Ai ka përfunduar arsimin fillor dhe të mesëm në qytetin e lindjes dhe më herët ka ushtruar detyrën e drejtorit të Arsimit në Komunën e Mitrovicës së Veriut”, thuhet në njoftimin e Zyrës së Kryeministrisë.

“Kurti e ka uruar Vukmiroviqin për përgjegjësinë e re dhe i ka dëshiruar suksese në përmbushjen e detyrave të tij në krye të Ministrisë për Komunitete dhe Kthim”, thuhet në njoftimin e ZKM.

Hapat institucionalë drejt formimit të Qeverisë së Kosovës

0

Konstituimi i Kuvendit të Kosovës të premten i ka hapur rrugë fillimit të procedurave për formimin e Qeverisë së re. Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani të shtunën mandatoi kryetarin e Lëvizjes Vetëvendosje për formimin e qeverisë të re, si partia e parë në zgjedhjet e 9 shkurtit.

Monitorues të punës së Kuvendit thonë se kjo duhet të ndodhë sa më shpejt, derisa sqarojnë për KosovaPress, në detaje procedurat dhe afatet ligjore për formimin e ekzekutivit të ri.

Analistë politikë kanë mëdyshje se Kurti i ka numrat për formimin e qeverisë së re, derisa paralajmërojnë shkuarjen në zgjedhje të reja.

Seanca konstituive e Kuvendit ka nisur më 15 prill dhe rreth gjashtë muaj më vonë, më 10 tetor, u kompletua Kryesia pas zgjedhjes edhe të nënkryetarit nga komuniteti serb, duke konstituar legjislaturën e nëntë.

Hulumtuesi në Institutin e Kosovës për Drejtësi (IKD), Gzim Shala, thotë për KosovaPress, se pas konstituimit të Kuvendit, tash “topi” është te presidentja Vjosa Osmani, e cila duhet ta caktojë mandatarin për formimin e qeverisë.

Sipas tij, pasi LVV-ja si partia e parë ta marrë mandatarin, i ka kohë 15 ditë për formimin e qeverisë së re.

Nëse kjo nuk ndodh, ai shton se duhet të kalohet në raundin e dytë, ku presidentja duhet të mandatojë dikë tjetër për kryeministër. Siç thekson Shala, nuk është e domosdoshme të jetë nga partia e parë në zgjedhje, por kushdo që e dëshmon se i ka 61 vota për formimin e qeverisë në Kuvend.

Në rastin e kundërt, nëse asnjëra palë s’ka vota për shumicë parlamentare, Shala deklaron se presidentja duhet ta shpërndajë Kuvendin dhe vendi të shkojë në zgjedhje të reja.

Zgjedhjet e reja të parakohshme sipas analistit politik, Albinot Maloku, janë vullnet i partive politike.

Duke u bazuar në krizën e deritanishme politike, Maloku ka mëdyshje nëse janë numrat për formimin e qeverisë së re.

Lëvizja Vetëvendosje ka pasur negociata të vazhdueshme për koalicion qeveritar me Nismën Socialdemokrate, e cila ka tre deputetë në Kuvend, për formimin e qeverisë, por pa arritur pajtueshmëri.

Ndërkaq, LVV-ja është refuzuar për koalicion nga LDK-ja.

Pas konstituimit të Kuvendit, anëtarja e Kryesisë së Lëvizjes Vetëvendosje, Albulena Haxhiu, tha se do të vazhdojnë komunikimet edhe me deputetë të tjerë për të parë nëse kanë vullnet për të qenë pjesë e qeverisjes.

Lëvizja Vetëvendosje e ka propozuar kryetarin e saj, Albin Kurti, njëherësh kryeministër në detyrë i Kosovës, për një tjetër mandat në krye të Qeverisë. Kurti është zgjedhur me votë unanime në mbledhjen e 59-të të Këshillit të Përgjithshëm të LVV-së, të mbajtur në fillim të muajit shtator. /KP

Arrestohen shtatë persona në Shtedim të Podujevës

0

Podujevë, 11 tetor 2025 — Policia e Kosovës ka ndërmarrë sot një aksion të suksesshëm në fshatin Shtedim të Podujevës, ku janë arrestuar shtatë persona të dyshuar për përfshirje në veprimtari të paligjshme me substanca narkotike.

Sipas njoftimit të Policisë, aksioni është zhvilluar rreth orës 12:00, nga njësitë e hetimeve të Stacionit Policor në Podujevë, në koordinim me prokurorin e shtetit.

Hetuesit kanë vepruar pas informacioneve operative, të cilat kanë çuar në identifikimin e një lokacioni në fshatin Shtedim, ku dyshohej se zhvillohej aktivitet i paligjshëm me lëndë narkotike.

“Gjatë kontrollit të realizuar në një shtëpi, policia ka arrestuar shtatë persona – shtetas të Republikës së Shqipërisë (pesë femra dhe dy meshkuj). Në vendngjarje është gjetur një sasi e konsiderueshme e substancave narkotike, si dhe aparaturë e përshtatur për tharjen e bimëve narkotike,” thuhet në raportin e policisë.

Në operacion kanë marrë pjesë edhe njësitë intervenuese, ndërsa pas arrestimit të personave të dyshuar, në vendngjarje janë ftuar zyrtarët nga njësiti antidrogë, të cilët, në koordinim me prokurorin e rastit, do të ndërmarrin veprimet e mëtejme hetimore.

Sipas Policisë, rasti po hetohet si “Prodhim dhe shitje e paautorizuar e substancave narkotike, psikotrope ose analoge”, ndërsa hetimet janë në vazhdim për të zbuluar nëse grupi i dyshuar ka lidhje me ndonjë rrjet më të gjerë trafikimi.

Policia e Kosovës gati me urdhrin operativ “Zgjedhjet Lokale 2025”

Prishtinë, 11 tetor 2025 — Policia e Kosovës ka finalizuar të gjitha përgatitjet operacionale për garantimin e sigurisë gjatë zgjedhjeve lokale të 12 tetorit 2025, përmes hartimit të urdhrit operativ “Zgjedhjet Lokale 2025”.

Sipas njoftimit zyrtar, qëllimi i këtij urdhri është ofrimi i sigurisë dhe mbarëvajtjes së procesit zgjedhor, duke angazhuar numër të mjaftueshëm të zyrtarëve policorë nga njësi të ndryshme të Policisë së Kosovës.

Plani operativ parashikon katër faza kryesore të zbatimit, duke përfshirë:
1️⃣ Fazën parazgjedhore – periudha përgatitore dhe vlerësuese;
2️⃣ Fazën e fushatës – sigurimi i rendit gjatë aktiviteteve zgjedhore;
3️⃣ Ditën e zgjedhjeve (dita Z) – angazhimi maksimal për garantimin e qetësisë publike dhe integritetit të procesit;
4️⃣ Fazën paszgjedhore – transporti nën përcjellje policore i materialit zgjedhor deri në përfundim të procesit.

Gjithashtu, Policia ka caktuar koordinatorë të veçantë për bashkëpunim me Komisionin Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) dhe institucionet e tjera relevante. Njëkohësisht është hartuar udhëzues zyrtar për detyrat dhe përgjegjësitë ligjore të policëve gjatë zgjedhjeve.

Në njoftim theksohet se objektivat kryesore të operacionit janë:

  • Krijimi i një klime të qetë dhe të sigurt për qytetarët e Kosovës;

  • Sigurimi i Qendrave të Votimit, Këshillave Komunale të Zgjedhjeve dhe depove zgjedhore;

  • Transporti i sigurt i materialit zgjedhor nga dhe në destinacionet e përcaktuara;

  • Procedimi ligjor i çdo vepre penale që cenon të drejtën e votimit, në koordinim me Prokurorinë e Shtetit.

Policia e Kosovës ka bërë thirrje për bashkëpunim qytetar dhe politik, duke kërkuar që çdo informacion i dyshuar për parregullsi apo çështje sigurie të raportohen menjëherë në numrin 192, përmes adresës elektronike info@kosovopolice.com, apo në stacionet më të afërta policore.

“Policia e Kosovës mbetet e përkushtuar në realizimin e detyrave dhe përgjegjësive të saj ligjore në mënyrë profesionale karshi qytetarëve dhe vendit,”thuhet në njoftimin zyrtar.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka mandatuar zyrtarisht Albin Kurtin për formimin e Qeverisë së re

0

Prishtinë, 11 tetor 2025 — Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka njoftuar sot se ka mandatuar kryeministrin në detyrë, Albin Kurti, për formimin e Qeverisë së re të vendit. Ky është hapi i parë drejt krijimit të një kabineti me mandat të plotë kushtetues, pas periudhës së qeverisjes në detyrë.

Në deklaratën e saj publike, Presidentja Osmani u shpreh se vendimi është marrë në përputhje me kompetencat që i garanton Kushtetuta e Republikës së Kosovës.

“Sot, në përputhje me kompetencat kushtetuese, kam mandatuar Kryeministrin në detyrë, z. Albin Kurti, mandatar për formimin e Qeverisë së Republikës së Kosovës. Uroj që Republika e Kosovës sa më parë të ketë Qeveri me mandat të plotë kushtetues, ku do të merren vendime për të mirën e vendit dhe të gjithë qytetarëve tanë”, ka deklaruar Osmani.

Me këtë mandatim, Kurti ka afat deri në 15 ditë për të paraqitur përbërjen e kabinetit të ri dhe programin qeverisës para Kuvendit të Kosovës, për t’u votuar nga deputetët.

Ky zhvillim vjen në një moment të ndjeshëm politik, me pritshmëri të larta për formimin e një qeverie stabile që do të trajtojë çështje të rëndësishme si dialogu me Serbinë, zhvillimi ekonomik dhe sundimi i ligjit.

Burime brenda Lëvizjes Vetëvendosje kanë bërë të ditur se procesi i konsultimeve për përbërjen e kabinetit të ri është në fazat përfundimtare dhe se prioritet do të jetë “vazhdimësia e reformave dhe forcimi i institucioneve”.

Reagime nga partitë opozitare pritet të vijnë gjatë ditës, ndërsa analistët politikë e vlerësojnë këtë hap si një sinjal për stabilitet institucional pas disa muajsh pasigurie.

Si arriti Ukraina po godet industrinë ruse me dronë me rreze të gjatë veprimi?

0

Sulmet në rritje të Ukrainës ndaj sektorit energjetik të Rusisë po dëmtojnë ekonominë dhe buxhetin e kësaj të fundit, duke e detyruar Moskën të shfrytëzojë rezervat emergjente të gazit, tha Kievi këtë javë.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy deklaroi të mërkurën në mbrëmje se “sanksionet afatgjata kundër Rusisë”, një referencë për fushatën e saj të sulmeve të thella që synonin objektet ruse të energjisë , “po arrijnë rezultate vërtet të rëndësishme”.

Industria e madhe e naftës e Moskës është një sektor kritik, me eksportet e naftës dhe gazit natyror që nxisin përpjekjet e saj të luftës në Ukrainë.

Ukraina ka synuar infrastrukturën në të gjithë Rusinë, përfshirë rafineritë, me armë me rreze të gjatë veprimi për të rritur presionin mbi Moskën.

“Mungesa e karburantit në Rusi tashmë po i afrohet 20% – kjo ka të bëjë konkretisht me benzinën e tyre”, tha Zelenskyy, duke cituar të dhënat e Ukrainës.

“Ata tani kanë filluar të shfrytëzojnë rezervat e naftës, të cilat i kanë ruajtur për një ditë me shi”.

Dronët ukrainas kanë goditur objektiva shumë përtej vijave të frontit, ndonjëherë qindra milje brenda territorit rus. Një sulm të premten, për shembull, goditi një strukturë më shumë se 800 milje larg, duke nënvizuar shtrirjen e gjatë të Kievit.

Një burim në Shërbimin e Sigurisë së Ukrainës, i njohur si SBU, tha se gati 40% e kapacitetit të rafinerive ruse është “tashmë jashtë funksionit” për shkak të fushatës së grevave me rreze të gjatë veprimi .

“SBU vazhdon të shkaktojë dëme serioze në ekonominë ruse, duke punuar në objektet e industrisë së naftës dhe gazit të Federatës Ruse”, tha burimi.

“Rënia e të ardhurave nga petrodollarët në buxhet ndikon drejtpërdrejt në aftësinë e agresorit për të vazhduar luftën kundër Ukrainës”, shtuan ata.

Ukraina ka përdorur kryesisht raketa dhe dronë të prodhuar në vend për të goditur thellë brenda Rusisë, duke investuar shumë në prodhimin e armëve si një zgjidhje për kufizimet dhe mungesat me të cilat u përball në përdorimin e raketave balistike taktike dhe atyre kruz të ofruara nga Perëndimi për të goditur përtej kufirit.

Zelenskyy të mërkurën vlerësoi prodhuesit e armëve të Ukrainës dhe tha se ata po punonin për të siguruar që Rusia të mbante koston e luftës. ‘Pajisjet e tyre janë bërë më të sakta’, shtoi ai.

Sulmet ndaj infrastrukturës energjetike të Rusisë janë mbështetur kryesisht në dronë; megjithatë, Ukraina ka përdorur gjithashtu raketa lundrimi të prodhuara në vend dhe dronë hibridë me raketa për të goditur objektivat ruse.

Edhe pse Ukraina ka marrë dhjetëra miliarda dollarë ndihmë sigurie nga vendet perëndimore, Zelenskyy ka nxitur gjithashtu industrinë e mbrojtjes së Ukrainës që të kontribuojë me një pjesë më të madhe të armatimeve të prodhuara në vend në duart e ushtarëve.
Të hënën, ai tha se më shumë se 40% e armëve që Ukraina përdor në front janë të prodhuara në Ukrainë, duke shtuar se kjo përqindje duhet të jetë të paktën 50% deri në fund të vitit.

Infrastruktura energjetike e Rusisë ka qenë prej kohësh një objektiv. Sektori i naftës dhe gazit është një burim i rëndësishëm të ardhurash për Rusinë, e cila, nga ana tjetër, ndihmon në financimin e pushtimit . Ky sektor industrial vlerësohet të ketë një vlerë mesatare prej afërsisht 20% të PBB-së së Rusisë.

Kyle Glen nga Qendra për Rezistencën e Informacionit me seli në Mbretërinë e Bashkuar, i cili gjurmon sulmet ukrainase në sektorin energjetik të Rusisë, i tha Business Insider se ka pasur 24 sulme ndaj rafinerive të naftës që nga fillimi i gushtit.

Aftësia për të goditur këto objekte ka qenë thelbësore për Ukrainën, edhe kur ajo përballet me sfida të tilla si pengesat në fushën e betejës ose mungesa e armëve dhe municioneve nga partnerët e saj. Kievi i sheh këto përpjekje si një mundësi për të dobësuar Rusinë dhe për të projektuar fuqinë e saj.

Fushata e sulmeve të thella ka qenë një pikë e ndritshme për Ukrainën, ndërsa forcat e saj vazhdojnë të mbrohen kundër rusëve pushtues, me vija fronti relativisht statike dhe humbje në rritje.

Fushata e përshkallëzuar vjen në mes të aftësisë në zgjerim të Ukrainës për të goditur objektiva ruse të profilit të lartë – si anije luftarake, avionë, baza, fabrika dhe vende prodhimi municionesh – shumë përtej kufijve të saj, me armatimet e veta, duke penguar makinën e luftës së Rusisë dhe duke parandaluar që konflikti të zhvillohet vetëm në tokën ukrainase.

Rusia po e godet gjithashtu Ukrainën me sulme të thella. Sulmet e natës, të përbëra nga një numër i madh dronësh dhe raketash, godasin zonat civile dhe infrastrukturën kritike, përfshirë sektorin energjetik të vendit. Bombardimet ndonjëherë përfshijnë qindra municione, ndërsa Moska rrit prodhimin e vet të armëve.

Sulmet ruse kanë rezultuar në ndërprerje dhe ndërprerje të energjisë elektrike, dhe e kanë lënë Ukrainën më të varur nga energjia e importuar, por ato nuk kanë shkatërruar një burim të madh të të ardhurave kombëtare siç kanë bërë sulmet në Rusi.

Votuesi kosovar mes bastioneve që po bien dhe krizës që vazhdon

0

Zgjedhjet lokale të 12 tetorit në 38 komuna të Kosovës pritet të zhvillohen në një klimë të tensionuar politike: me Kuvendin e konstituuar vetëm pas gjashtë muajsh përpjekje dhe me Qeverinë ende në detyrë.

Kjo situatë, sipas njohësve të zhvillimeve politike, i jep këtij procesi elektoral një dimension më të gjerë sesa thjesht lokal.

Megjithatë, ata nuk presin që kriza në nivel qendror të ndikojë ndjeshëm te sjellja e votuesve në komunat e Kosovës.

Për ta, zgjedhjet lokale mbeten më të lidhura me emrat konkretë dhe me performancën e kandidatëve, sesa me përkatësinë partiake.

“Votuesi kosovar është treguar i pavarur në zgjedhjet lokale”

Rrahman Paçarizi, profesor në Departamentin e Gazetarisë në Universitetin e Prishtinës, thotë për Radion Evropa e Lirë se përvojat e deritashme tregojnë se politika qendrore rrallë ka ndikuar në rezultatet lokale.

Ai përkujton rastin e zgjedhjeve të vitit 2021, kur Lëvizja Vetëvendosje fitoi mbi 50 për qind të votave në zgjedhjet parlamentare, por arriti të sigurojë vetëm katër komuna në nivel lokal.

“Zgjedhjet lokale funksionojnë krejt ndryshe dhe qytetarët, duke qenë se kanë për të votuar një kandidat konkret, me emër e mbiemër, i cili jo me patjetër është i atashuar shumë me partinë, atëherë vendimet e tyre janë goxha të pavarura. Në këtë kuptim, votuesi i Kosovës është treguar se është mjaft i emancipuar”, thotë Paçarizi.

Qytetarët skeptikë për ndryshime të mëdha

Në Prishtinë, disa qytetarë të anketuar nga Radio Evropa e Lirë thonë se nuk presin ndryshime të mëdha nga këto zgjedhje.

Vlora Kurtishaj thotë se, ndonëse fushatat e kandidatëve premtojnë përmirësim të jetës së qytetarëve, prioriteti kryesor i partive mbetet marrja e pozitave në pushtetin lokal.

“Unë vetëm po uroj që paraja e qytetarëve, taksat tona, të mos keqpërdoren dhe të kthehen në mirëqenie për qytetarët”, thotë ajo.

Afrim Hyseni beson se ndryshime mund të ndodhin vetëm në komunat e vogla.

“… sepse aty, edhe nëse gënjejnë, gënjejnë më butë, sepse komuna është e vogël. Në komunat e mëdha është kaos. Qeverisje lokale ka që 25 vjet… edhe kaos, vetëm kaos”, sipas Hysenit.

Agim Zymberi, nga Vushtrria, beson se shumë qytetarë – të lodhur nga zhargitja e formimit të institucioneve pas zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit – do t’i bëjnë fletëvotimet jovalide në zgjedhjet e 12 tetorit

“Nuk po arrijnë ta formojnë Qeverinë, e çfarë të presim diçka më konkretisht prej komunave?”, thotë Zymberi, duke shtuar se “dëshpërimi është i madh”.

Fund i “bastioneve”?

Në analizën e Paçarizit, zgjedhjet lokale do të shënojnë fundin e konceptit tradicional të “bastioneve” politike.

Sipas tij, votuesi do të gjykojë më shumë individët sesa logot partiake”.

“Unë nuk besoj se në Kosovë mund të flitet më për bastione, por për kryetarë që kanë performuar mirë në sytë e qytetarëve ose që mund të performojnë mirë”, thotë Paçarizi.

Qëndrim të ngjashëm ndan edhe njohësi tjetër i çështjeve politike, Agon Maliqi.

Ai vlerëson se dinamika e zgjedhjeve lokale në Kosovë shpesh ka prodhuar befasi dhe përmbysje.

“Në zgjedhjet lokale, votuesit kosovarë kanë treguar tendencë më të madhe se në nivel qendror, për të befasuar dhe për t’i përmbysur bastionet”, thotë ai për Radion Evropa e Lirë.

Maliqi shton se kjo qasje e votuesve kosovarë lidhet ngushtë me modelin e votimeve në zgjedhjet lokale, ku shpesh kandidatët e dy partive më të forta shkojnë në balotazh.

“Balotazhi, pastaj, i detyron votuesit e partive të tjera të zgjedhin mes dy kandidatëve. Shpesh, këtu ndodhin përmbysjet. Për shembull, Vetëvendosja e fitoi për herë të parë Prishtinën pikërisht kështu – me balotazh dhe me mbështetjen e votuesve të partive tjera”, shpjegon Maliqi.

Prishtina dhe Mitrovica e Jugut, garat që do të peshojnë politikisht

Sipas analistëve, ndonëse zhvillimet qendrore nuk pritet të ndikojnë drejtpërdrejt në zgjedhjet lokale, rezultatet lokale do të përdoren si mjet pozicionimi për partitë në nivel kombëtar.

Kjo është veçanërisht e dukshme në garën për Prishtinën, që shihet si barometër politik.

“Prishtina është ai vendi i përmbysjeve ndërmjet LDK-së dhe Vetëvendosjes. Tashmë ka hyrë në garë goxha mirë edhe Partia Demokratike e Kosovës dhe nuk kemi një garë dikotomike, por kemi një garë trinome”, vlerëson Paçarizi.

Ai shton se balotazhi i pritshëm mund të ndikojë edhe në krijimin e aleancave të reja politike, që mund të reflektohen më pas në zgjedhjet e ardhshme parlamentare.

Maliqi, gjithashtu, e sheh garën për kryeqytetin si një “test politik” që mund të përcaktojë kursin e zgjedhjeve të ardhshme parlamentare.

“Zakonisht në Prishtinë, në njëfarë forme, shfaqen ato tendencat e para ose shenjat e kursit më të gjerë kombëtar”, thotë Maliqi.

Sipas tij, një tjetër garë e rëndësishme është edhe ajo në Mitrovicë të Jugut.

“…për shkak se i gjithë fokusi i Qeverisë së Kurtit ka qenë te veriu, në këtë mandat. Në njëfarë forme, e bën zgjedhjen ndërmjet Faton Pecit [nga Lista Guxo, e cila në nivelin qendror është në koalicion me Vetëvendosjen] dhe Arian Tahirit (nga Partia Demokratike e Kosovës] si një lloj mini-referendumi për këtë kurs politik. Çdo humbje e Faton Pecit do të ishte shumë zhvlerësuese për politikën e nivelit qendror”, thotë Maliqi.

Të dy analistët pajtohen se Qeveria në detyrë e Albin Kurtit ka bërë lëvizje me ngjyrime elektorale në javët e fundit, përfshirë edhe vendimin për subvencionimin e të gjithë studentëve me nga 100 euro.

Këto veprime, sipas tyre, mund të kenë ndikim në klimën e votimit, por jo domosdoshmërisht në rezultatin përfundimtar.

Lista Serbe dhe pluralizmi i kufizuar në veri

Në pjesën veriore të Kosovës, të banuar me shumicë serbe, zgjedhjet do të zhvillohen në një realitet tjetër politik.

Në më shumë se dy vjetët e fundit, katër komunat në atë zonë u udhëhoqën nga kryetarët shqiptarë, pasi përfaqësuesit e Listës Serbe, në nëntor të vitit 2022, dhanë dorëheqje nga institucionet e Kosovës, si reagim ndaj vendimit të autoriteteve kosovare për t’i hequr targat serbe të makinave.

Kjo parti – e vetmja e mbështetur nga Beogradi – pritet ta kthejë kontrollin në shumicën e komunave me shumicë serbe, megjithëse këtë herë gara do të ketë më shumë aktorë.

Miodrag Milliqeviq nga organizata “Aktiv” në Mitrovicën e Veriut thotë për Radion Evropa e Lirë se krahas Listës Serbe, në garë nëpër disa komuna janë edhe Partia për Liri, Drejtësi dhe Mbijetesë, Demokracia Serbe, Lëvizja Popullore Serbe, Aleanca e Kosovës, si dhe disa iniciativa qytetare.

Megjithatë, është e pritshme që Lista Serbe të përsërisë rezultatin e vitit 2021, thotë Milliqeviq, duke iu referuar zgjedhjeve kur kjo parti fitoi në të dhjetë komunat me shumicë serbe.

Ai beson se “stigmatizimi” i Listës Serbe nga ana e Qeverisë së Kosovës gjatë viteve të fundit, ka ndikuar që ajo ta ruajë mbështetjen e votuesve serbë.

“Thjesht, kjo qasje e ka forcuar bindjen e serbëve lokalë se votën dhe orientimin e tyre politik duhet ta drejtojnë drejt partisë më të fuqishme brenda komunitetit serb dhe ajo është pikërisht Lista Serbe”, thotë Milliqeviq.

Megjithatë, ai vëren se në mesin e votuesve serbë po rritet pakënaqësia ndaj Listës Serbe – kryesisht për shkak të braktisjes së institucioneve gati tre vjet më parë.

Si pasojë, në kuvendet komunale me shumicë serbe pritet të ketë një përfaqësim më të larmishëm politik.

“Është krejtësisht e sigurt që Lista Serbe nuk do ta ketë dominimin absolut. Jam i sigurt që në vetëqeverisjet lokale, partitë më të vogla do të kenë rast të fitojnë nga dy ose tri mandate”, thotë Milliqeviq.

Në zgjedhjet lokale të vitit 2021, Partia Demokratike e Kosovës doli fituese në nëntë komuna, duke u renditur e para ndër subjektet shqiptare.

Lidhja Demokratike e Kosovës fitoi në shtatë komuna, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës në pesë, ndërsa Lëvizja Vetëvendosje siguroi katër komuna – pavarësisht se vetëm disa muaj më parë, në zgjedhjet parlamentare të shkurtit, kishte dalë bindshëm fituese në nivel qendror. /REL

NASA zbulon planin ambicioz për të jetuar në Hënë

0

NASA po financon zhvillimin e sferave të qelqit në shkallë të gjerë, të cilat do të ngrihen nga furrat me mikrovalë të Hënës si flluska të mëdha dhe më pas do të ngurtësohen për të formuar struktura të forta dhe transparente.

Koncepti është hartuar nga Skyeports me bazë në Kaliforni, e cila tashmë ka provuar se është e mundur të fryhen topa qelqi nga pluhuri hënor ose “regolithi” – një substancë shkëmbi, fragmente minerale dhe copa të vogla qelqi gërryes.

Edhe pse sferat e para janë vetëm disa inç të gjera, qëllimi është të krijohen habitate që janë qindra ose mijëra metra në diametër, në të cilat astronautët mund të jetojnë, punojnë, kultivojnë ushqim dhe krijojnë ujë.

Sferat mund të ndërtohen duke përdorur xham vetë-shërues për të mbyllur gropëzat ose çarjet nga mikrometeoritet ose “tërmetet e hënës”, dhe të kenë panele diellore të integruara në mënyrë që të mund të gjenerojnë energjinë e tyre.

Dr. Martin Bermudez, drejtor ekzekutiv i Skyeports, tha se shpresonte që një ditë do të kishte qytete me sfera qelqi, të lidhura me ura qiellore, në sipërfaqen hënore dhe më gjerë.

“Hapësira ka qenë gjithmonë disi interesante për mua, dhe përvoja ime ishte si arkitekt, kështu që pata mundësinë të filloja të eksploroja se si mund të ndërtojmë struktura në Hënë ose në Mars. Fillova të mendoj për materialet që janë tashmë në Hënë, dhe ndonjëherë 60 përqind e regolitit hënor është silikate, kështu që mendova, prisni një minutë, qelqi mund të jetë ajo nga e cila është ndërtuar kjo strukturë. Fillimisht më thanë ‘qelqi është shumë i brishtë, do të thyhet’, kështu që fillova të kontaktoja shkencëtarët dhe kuptova se mund të përshtatet dhe të bëhet diçka më e fortë se çeliku. Kontaktova NASA-n pothuajse dy vjet më parë dhe atyre u pëlqeu shumë ideja që në fillim”.

Për të zgjidhur problemin, kompania do të dërgonte një furrë me mikrovalë, të ushqyer me pluhur hënor të nxjerrë nga minierat, përpara se tubat gjigantë të gazit ta frynin qelqin e shkrirë në një sferë.

Kur qelqi të jetë ngurtësuar, tubat do të ripërdoren si hyrje dhe pajisjet e brendshme do të printohen në 3D duke përdorur materiale hënore.

Skyeports thotë se dizajni shfrytëzon integritetin strukturor të një sfere, duke shpërndarë në mënyrë të barabartë presionin, ndërsa qelqi transparent do të ndihmojë shëndetin mendor të astronautëve.

“Forma sferike ndodh automatikisht, sepse në atë temperaturë bëhet një lëng amorf, dhe kur nxirret nga një furrë me gravitet të ulët, do të formojë formën e një sfere”, tha Dr. Bermudez.

“Do të na duhet të integrojmë metale në shkrirje si titaniumi, magnezi, kalciumi për të ndihmuar në mbajtjen e qelqit të fortë, dhe nuk e dimë se sa i madh mund të bëhet, por ndoshta në intervalin 300 deri në 500 metra”.

Projekti është pjesë e programit të NASA-s për Konceptet e Avancuara Inovative (NIAC), i cili financon projekte futuriste që mund të ndihmojnë misionet e ardhshme.

Ekipi po planifikon të testojë teknikën e fryrjes në një dhomë vakumi termik në janar, përpara se të kalojë në fluturime parabolike për të imituar mikro-gravitetin dhe përfundimisht të kryejë prova në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor.

Testet në vetë sipërfaqen hënore mund të ndodhin brenda pak viteve të ardhshme.

Njerëzit mund të kthehen në Hënë brenda pesë viteve të ardhshme sipas programit Artemis të NASA-s , dhe agjencia hapësinore aktualisht është duke kërkuar habitate të përshtatshme.

“Jemi në një garë me kohën, sepse Artemis po lëviz shumë shpejt”, shtoi Dr. Bermudez.

“Shëndeti mendor do të jetë i rëndësishëm në misionet afatgjata dhe do të jetë e rëndësishme që astronautët të jenë në gjendje të shohin jashtë, dhe ndoshta edhe Tokën. Nëse mund të krijojmë shtresa flluskash, njëra sipërfaqe mund të jetë e ngrohtë dhe tjetra më e ftohtë, kështu që krijojmë kondensim dhe mund të mbjellim perime e bimë dhe të vëmë në punë një ekosistem që prodhon oksigjen. Po shqyrtojmë mundësinë e krijimit të një guaske qelqi që mund të krijojë energji elektrike për të furnizuar me energji të gjithë habitatin, mund të imagjinoni megavatët që mund të prodhojë një kupolë qelqi kaq e madhe. Do të doja shumë të shihja komunitete të tëra të këtyre, një qytet prej tyre, parqe banimi, sisteme uji dhe shtëpi, të gjitha të lidhura përmes urave prej qelqi. Nuk do ta kopjoni kurrë Tokën, por kjo është diçka që i afrohet shumë, dhe ne madje mund t’i vendosim ato në orbitë një ditë”.

Në vitin 2023, ekspertët në Universitetin Aalen në Gjermani sugjeruan që ndërtesat dhe rrugët në Hënë mund të ndërtohen nga tullat e krijuara duke goditur pluhurin hënor me një lazer.