Më 10 dhjetor 1979, në Oslo të Norvegjisë, Gonxhe Bojaxhiut iu dha çmimi Nobel për Paqen, duke u bërë shqiptarja e parë fituese e çmimit më prestigjioz në botë.

Në motivacionin e çmimit, thuhej se Nënë Tereza – tashmë e shpallur shenjtore – u vlerësua për punën e palodhshme në ndihmë të të varfërve, të sëmurëve, jetimëve dhe personave në vështirësi, duke demonstruar shërbim të thellë vetëmohues që i solli shpresë dhe dinjitet njerëzimit të vuajtur, duke kapërcyer varfërinë dhe shqetësimin si kërcënim për paqen dhe duke frymëzuar bamirësinë globale përmes Misionarëve të saj të Bamirësisë.

Në çastin e marrjes së Çmimit Nobel, një nga klerikët që merrte pjesë në sallë e pyeti Nënë Terezën se nga ishte.

Ajo deklaroi: “Jam lindur në Shkup, jam shkolluar në Londër, jetoj në Kalkutë dhe punoj për të gjithë njerëzit e varfër në Botë. Atdheu im është një vend i vogël me emrin Shqipëri”.

Shën Tereza kishte vështirësi për të folur rrjedhshëm shqip pas një largimi prej 70 vjetësh dhe qëndrimi në ambiente joshqipfolëse, por ajo kurrë nuk e ka mohuar origjinën e saj shqiptare.

Ajo ishte nënë kujdestare e 7500 fëmijëve në 60 shkolla, ishte nënë që mjekonte 960 mijë të sëmurë në 213 dispanseri, ishte e vetmja në botë që trajtonte 47 mijë viktima të lebrozës në 54 klinika, kujdesej për 3400 pleq të braktisur e të lënë rrugëve, në 20 shtëpi pleqsh, kishte birësuar 160 fëmijë ilegjitimë e jetimë.

103 vjet më parë, më 10 dhjetor të vitit 1922, u përurua Biblioteka Kombëtare Shqiptare (BKSH).

Në momentin e inaugurimit, ky institucion, numëronte 6 mijë tituj librash, duke qenë se puna kishte nisur pothuaj 2 vjet më herët, që me themelimin, më 10 korrik 1920.

Drejtuesi i parë i bibliotekës ishte gjuhëtari dhe gazetari, Karl Gurakuqi. Biblioteka Kombëtare Shqiptare është institucioni i parë shtetëror, publik e laik në vend.

Përgjatë periudhës së Mbretërisë Shqiptare, në vitet 1928-1937, veprimtaria e bibliotekës spikati nën drejtimin e Sotir Kolesë. Mbarimi i Luftës së Dytë Botërore, e gjeti BKSH-në me një koleksion prej 15.000 vëllimesh. Ndërsa, në fund të vitit 1947, fondi i saj numëronte rreth 100.000 vëllime.

Në pasurimin e fondit të BKSH-së ndikoi ndjeshëm dekreti “Mbi dërgimin e detyrueshëm të shtypshkrimeve Bibliotekës Kombëtare”, dalë më 31 maj 1948. Sipas tij, BKSH-së i dërgoheshin falas një numër ekzemplarësh të çdo shtypshkrimi të vendit, duke i mundësuar kështu kryerjen e rolit të qendrës arkivore.

Me rënien e regjimit diktatorial, BKSH nisi të hiqte barrierat në sigurimin e informacionit dhe në shfrytëzimin e disa kategorive të literaturës. /atsh