Ekspozimi i dritës blu nga ekranet mund të përshpejtojë rritjen e kockave dhe pubertetin tek fëmijët.
Hulumtimi i ri i prezantuar së fundmi në takimin e 62-të Vjetor të Shoqatës Evropiane për Endokrinologjinë Pediatrike në Liverpool zbuloi se ekspozimi i dritës blu, si ai nga telefonat inteligjentë dhe tabletët, mund të përshpejtojë rritjen e kockave dhe plakjen e kockave, duke shkaktuar pubertetin e hershëm te minjtë.
Ky studim nxjerr në pah efektet e mundshme të pajisjeve që lëshojnë dritë blu në rritje dhe zhvillim, duke ngritur shqetësime të rëndësishme në lidhje me implikimet afatgjata shëndetësore për fëmijët, të cilët ekspozohen ndaj ekraneve në një moshë gjithnjë e më të re.
Ndërsa fëmijët rriten dhe zhvillohen, kockat zgjaten në mënyrë progresive në çdo skaj.
Këto skaje në rritje – zona të kërcit të lëmuar dhe elastik të njohura si “pllakat e rritjes” – përfundimisht ngurtësohen, gjë që ndalon rritjen në lartësi.
Vajzat në përgjithësi ndalojnë së rrituri dhe arrijnë lartësinë e tyre maksimale midis moshës 14 dhe 16 vjeç, ndërsa djemtë e përfundojnë rritjen e tyre midis moshës 16 dhe 18 vjeç.
Megjithatë, në vitet e fundit, disa studime kanë raportuar një rritje të pubertetit të hershëm si tek vajzat ashtu edhe tek djemtë, në të cilin ato mund të rriten shpejt në fillim, por shpesh ndalojnë së rrituri më herët se zakonisht. Një faktor mund të jetë rritja e përdorimit të pajisjeve që lëshojnë dritë blu, përcjell Storm.
Në këtë studim, hulumtuesit nga Universiteti Gazi në Turqi ekzaminuan 18 minj meshkuj dhe 18 femra të moshës 21-ditore, të ndarë në mënyrë të barabartë në tri grupe prej gjashtë vetësh dhe të ekspozuar ndaj një cikli normal të dritës, gjashtë orë ose 12 orë dritë blu.
Ata matën gjatësinë dhe femuret e tyre dhe zbuluan se minjtë e ekspozuar ndaj dritës blu kishin rritje më të shpejtë, veçanërisht në kockat e tyre dhe filluan pubertetin më herët në krahasim me ata në kushte standarde të dritës.
Hulumtimet e mëparshme nga i njëjti grup kanë treguar gjithashtu se minjtë e ekspozuar ndaj dritës blu kanë një rrezik më të lartë të pubertetit të hershëm.
Megjithatë, kjo lidhje nuk është studiuar kurrë më parë në rritjen e kockave dhe zhvillimin e pubertetit.
“Ky është studimi i parë që tregon se si drita blu mund të ndikojë potencialisht në rritjen dhe zhvillimin fizik, duke nxitur kërkime të mëtejshme mbi efektet e ekspozimit të ekranit modern në rritjen e fëmijëve”, tha studiuesi kryesor Dr Aylin Kılınç Uğurlu.
“Meqenëse ky është një studim me minjtë, ne nuk mund të jemi të sigurt se këto gjetje do të përsëriten te fëmijët, por të dhënat tona sugjerojnë se ekspozimi i zgjatur ndaj dritës blu përshpejton rritjen fizike dhe maturimin e pllakës së rritjes, duke çuar në fillim pubertetit”, paralajmëroi Dr Kılınç Uğurlu.
“Studimi ynë zbuloi gjithashtu se ekspozimi i dritës blu çoi në ndryshime të hershme strukturore në pllakat e rritjes së eshtrave të minjve, duke sugjeruar një ndikim në moshën afatgjatë të kockave. Kjo do të thotë se kockat e tyre u maturuan shumë shpejt, gjë që mund të shkaktojë që ato të jenë më të shkurtra se mesatarja si të rritur”.
Studiuesit tani po planifikojnë të hetojnë se si ekspozimi i dritës blu para pubertetit ndikon në lartësinë dhe zhvillimin e skeletit te minjtë e rritur.
“Ne duam të eksplorojmë efektet afatgjata të ekspozimit të dritës blu para pubertetit dhe të zbulojmë nëse kohëzgjatjet ose intensitetet e caktuara të ekspozimit kanë efekte të kthyeshme ose të përhershme në skelet më vonë në jetë”, tha Dr Kılınç Uğurlu.
“Në fund të fundit, ky hulumtim mund të çojë në masa parandaluese për përdorimin e sigurt të ekranit gjatë zhvillimit të fëmijërisë”.
